بسم الله الرحمن الرحيم

الحمد لله رب العالمين باري الخلائق اجمعين و الصلوة و السلام علي عبدالله و رسوله و حبيبه و صفيه و حافظ سره و مبلغ رسالاته سيدنا و نبينا و مولانا ابي القاسم محمد صلي الله عليه و آله و علي آله الطيبين الطاهرين المعصومين اعوذ بالله من الشيطان الرجيم.

الذين يبلغون رسالات الله و يخشونه و لا يخشون احدا الا الله و كفي بالله حسيبا. [1] .

همان طور كه سخن انسانها از نظر بساطت و يا پيچيدگي، يعني از نظر اينكه غرا و ساده و تك معني باشد و يا اينكه چند معني و چند لايه و داراي صورت و باطن باشد فرق مي كند، نهضتها و حركتهاي انسانها هم از اين نظر متفاوت اند. ما دو نوع سخن


مي توانيم داشته باشيم: سخني كه تك معني باشد و سخني كه چند معني و چند پهلو باشد. بهترين مثلش آيات قرآن مجيد است. قرآن مجيد آيات خود را به دو دسته تقسيم مي كند: آيات محكمات و آيات متشابهات. آيات محكمات آياتي است كه از نظر لفظ و عبارت تك معني است؛ يعني بيش از يك معني و يك مفهوم از عبارات آن نمي توان استفاده كرد. ولي آيات متشابهات آياتي است كه در آن واحد از آنها چند معني مي توان استنباط كرد، و البته براي اينكه در معاني متشابه به اشتباه نيفتيم بايد آيات محكمه را مقياس و معيار قرار بدهيم كه آيات محكمه «ام الكتاب» است.

گفتيم نهضتها و حركتهاي انسانها هم عينا همين طور است. ممكن است نهضتي تك معني و تك مقصد باشد و ممكن است به اصطلاح متشابه باشد؛ يعني در آن واحد مقصدها و هدفهاي مختلف داشته باشد، گو اينكه همه ي آن هدفها بازگشتشان به يك هدف اصلي باشد. يك نهضت مي تواند در آن واحد داراي جنبه ها و ابعاد مختلف بوده باشد.