بي ترديد، نهضت پرافتخار حسيني، منبع لايزال معارف الهي و معنوي و چشمه سار آثار و بركات دنيوي و اخروي است كه فراروي تشنگان حقيقت و پويندگان طريقت قرار دارد و پيامدهاي آن منحصر در يك يا چند زمينه نيست. اما در اين نبشتار فقط به برخي از پيامدهاي اجتماعي آن قيام با بركت، و نيز آثاري كه خود منشأ بركات ديگري بوده است، اشاره گرديد. مثلا، احياي ارزش هاي اسلامي و انساني خود منبعي است از پيامدهاي اجتماعي و انساني و يا احياي امر به معروف و نهي از منكر خود پيامدي است كه منشأ تحولاتي عظيم در جامعه انساني مي باشد.

برخي از پيامدهاي اجتماعي، خود موضوعي مستقل است كه پرداختن بدان ها مجال ديگري مي طلبد. به عنوان نمونه، ترقّي شيعه، خود پيامدي است از آن نهضت؛ چه اين كه اگر تشيع همواره مكتبي بالنده و پرهيجان بوده و هر روز بيش از گذشته پوياتر مي شود، به بركت قيام خونين كربلاست. هرچند "آغاز پيدايش شيعه را كه براي اولين بار به شيعه علي (عليه السلام) معروف شدند، همان زمان حيات پيامبراكرم بايد دانست." اولين اسمي كه در زمان رسول خدا پيدا شد، شيعه بود كه سلمان و ابوذر و مقداد و عمار با اين اسم مشهور شدند. اما پيش از واقعه عاشورا، شيعيان پراكنده بودند و از انسجام كافي برخوردار نبودند و اين انسجام و بالندگي شيعه را بايد مرهون نهضت سيدالشهدا دانست. پرفسور براوون در اين زمينه مي گويد: «گروه شيعه يا طرفداران علي (عليه السلام) به قدر كافي هيجان و از خود گذشتگي نداشتند، اما پس از رخداد عاشورا كار دگرگون شد، تذكار زمين كربلا كه به خون فرزند پيامبر آغشته بود و يادآوري عطش سخت وي و پيكرهاي نزديكانش كه در اطراف او روي زمين ريخته بودند كافي بود كه عواطف سست ترين مردم را به هيجان درآورد و روح ها را غمگين كند، چنان كه نسبت به رنج و خطر حتي مرگ بي اعتنا شوند.»

تزلزل دولت اموي و مهر ختام بر حاكميت بني اميه، از پيامدهاي اجتماعي ديگر واقعه كربلا بود. چنانچه مرحوم مجلسي مي فرمايد: اركان حكومت اموي متزلزل نشد مگر پس از عاشورا. طبيعي است اگر حسين (عليه السلام) كوتاه مي آمد و قيام نمي كرد، نتيجه اي جز تقويت حكومت امويان نداشت و حق و باطل بر مردم مشتبه مي شد و پس از چندي دين نابود و آثار هدايت مندرس مي شد. اين حقيقت به حدي روشن است كه حتي يزيد نيز به آن اعتراف كرده و مي گويد: با كشته شدن حسين (عليه السلام) مسلمانان دشمن من شده و كينه ام را به دل گرفته اند. مردم كه كشته شدن حسين را به دست من گناهي عظيم مي دانند، همه، از نيكوكار گرفته تا بدكار، نسبت به من كينه مي ورزند.

به هر حال، هدف از اين تحقيق، بررسي برخي آثار اجتماعي بود كه خود منشأ اثر يا آثار اجتماعي، اخلاقي و... مي باشند. بديهي است كه اگر آثار مذكور امروزه مورد غفلت قرار گيرد و يا كمرنگ شود، جامعه اسلامي و انساني، دچار مشكلات و معضلات اخلاقي و انساني و... خواهد شد كه اين خود ضايعه اي است بزرگ.