بازگشت

جلوگيري از شبهه پراكني


اسحاق كندي كه از فلاسفه عراق به شمار مي آمد در زمان خود تاليف كتابي به نام «تناقضات قرآن » را آغاز كرد. او مدتهاي زيادي در منزل نشسته و خود را به نوشتن آن كتاب مشغول ساخته بود. تا آنكه يكي از شاگردان او به خدمت حضرت امام حسن عسكري(ع) رسيد. حضرت به او فرمود: آيا در ميان شما مردي رشيد وجود ندارد كه استادتان كندي را از كارش باز داشته برگرداند. شاگرد گفت: ما شاگرد او هستيم و نمي توانيم به اشتباه او اعتراض كنيم.

امام فرمود: اگر مطالبي به تو تفهيم شود مي تواني به او برساني؟ گفت: آري.

امام فرمود: از اينجا كه برگشتي با او به لطف و مدارا رفتار كن و هنگامي كه كاملا با او انس گرفتي به او بگو مساله اي به نظرم رسيده مي خواهم آن را از تو بپرسم و آن اين است كه: آيا ممكن است گوينده قرآن از گفتار خود، معنايي غير از آنچه تو گمان كرده اي اراده كرده باشد؟ او در پاسخ خواهد گفت: بلي ممكن است زيرا كه او مرد باهوشي است. پس به او بگو شما چه مي دانيد شايد گوينده قرآن معاني ديگري غير از آنچه تو براي آن حدس زده اي اراده كرده باشد.

شاگرد به نزد كندي رفت و طبق دستور امام سؤال را مطرح كرد. فيلسوف با كمال دقت به سؤال شاگرد گوش داد و گفت سؤال خود را تكرار كن. او سؤال را تكرار نمود. استاد فكري كرد و گفت: بلي امكان دارد كه چيزي در ذهن گوينده سخن باشد كه شنونده، خلاف آن را فهميده باشد.

استاد كه سؤال فوق را دقيق يافت رو به شاگرد كرد و گفت: قسم مي دهم تو را كه بگويي اين سؤال را از كجا آموختي؟ شاگرد گفت: همين طور به ذهنم خطور كرد. كندي گفت: اين كلامي نيست كه از مانند تو صادر شود. به من بگو از كجا آن را ياد گرفتي؟ شاگرد گفت: امام حسن عسكري(ع) مرا به آن امر فرمود. كندي گفت: آري اين مطالب فقط بر قامت اين خاندان زيبندگي دارد. سپس دستور داد آتشي روشن كنند و تمام آنچه در اين باره تاليف كرده بود سوزانيد.

در زيارتنامه هاي معصومين (عليهم السلام) امر به معروف و نهي از منكر يكي از شاخص هاي اساسي و مهم زندگي آنها به شمار آمده است. چنانكه در زيارت جامعه آمده است «وامرتم بالمعروف و نهيتم عن المنكر و جاهدتم في الله حق جهاده حتي اعلنتم و بينتم فرائضه »: امر به معروف و نهي از منكر نموديد و حق جهاد را در دين خدا بجا آورديد تا آنكه دعوت الهي را آشكار ساخته، واجباتش را بيان نموديد.

نيز در زيارت امام حسين(ع) در حرم اميرالمؤمنين(ع) مي خوانيم: «و امرت بالمعروف و نهيت عن المنكر و تلوت الكتاب حق تلاوته »: امر به معروف و نهي از منكر نمودي و قرآن را چنانكه شايسته است خواندي.

اما آنچه در اين مساله اهميت ويژه دارد شناخت شيوه هايي است كه معصومين (عليهم السلام) به منظور به كار بستن اين دو فريضه مهم يعني امر به معروف و نهي از منكر انجام مي دادند، كه باختصار به چند مورد آن اشاره مي كنيم.