گفتار ابن ابي الحديد، پيرامون عظمت نهضت حسين
3- ابن ابي الحديد دانشمند محقق و معروف و بزرگ اهل تسنن [1]
در كتاب نهج البلاغه ي خود ذيل خطبه ي 51، فصلي درباره ي «اباة الضيم» (يعني كساني كه زير بار ذلت نرفتند) گشوده و در آغاز مي گويد:
«بزرگ و رئيس تمام افرادي كه چنين صفتي داشتند، حسين بن علي عليه السلام است كه به او و اصحابش در كربلا امان دادند، ولي چون آن امان، خواري و ذلت، به دنبال داشت، نپذيرفت و تن به شهادت داد و از سخنان او است كه فرزندش زين العابدين عليه السلام نقل مي كند كه فرمود:
الا ان الدعي بن الدعي قد خيرنا بين اثنين: السلة والذلة و هيهات منا الذلة، يأبي الله و رسوله والمؤمنون و حجور طابت، و حجز طهرت، و انوف حمية و نفوس ابية؛ آگاه باشيد ناپاك، فرزند زن كثيف و ناپاك، ما را در ميان دو چيز، مخير ساخته: كشته شدن و يا زير بار ذلت رفتن را، ذلت از ما دور است، خدا و پيامبر و مؤمنان و دامنهاي پاكي كه ما را پرورش داده و روحهاي بلند و باشهامتي كه خدا به ما عنايت كرده، ما را از تن دادن به اين ننگ بازمي دارد.
و به يكي از كساني كه با عمر سعد در كربلا بود، گفته شد واي بر تو، فرزند پيامبر صلي الله عليه و آله را كشتيد؟
در پاسخ گفت: «اين سخن را مگو اگر تو نيز جاي ما بودي چنين مي كردي، ما گروهي ديديم: دست به شمشير، همچون شيران خشمگين، از چپ و راست، سواران را درهم مي شكستند و آماده ي مرگ بودند، امان يا رغبت در زندگي در دنيا در وجود آنها راه نداشت و نمي توانست بين آنها و درياچه ي مرگ، فاصله اندازد، آنها يكي از دو چيز را مي خواستند: يا پيروزي و دست يافتن به حكومت و يا شهادت، اگر ما كمي سست مي آمديم، همه را نابود مي ساختند!» [2] .
پاورقي
[1] عزالدين ابو حامد بن هبةالله بن محمد بن محمد بن الحسين ابن ابيالحديد مدائني، معروف به «ابن ابيالحديد» از نوابغ علماي قرن هفتم است که در اواخر دوران حکومت عباسيان ميزيست، وي در آغاز ماه ذيالحجه سال 586 قمري در شهر مدائن متولد شد و در سال 655 يا 656 هجري قمري از دنيا رفت، وي داراي تأليفات بسيار است که مشهورترين آن، شرح نهجالبلاغه است که اخيرا در 20 جلد به قطع وزيري به طبع رسيده است. (شرح نهجالبلاغه ابن ابيالحديد، ج 1، ص 23 -13).
[2] شرح نهجالبلاغهي ابن ابيالحديد، ج 3، اقتباس از صفحهي 331 - 245.