[1] در بحر المصائب از بعضي کتب مسطور است که: چون وفات حضرت پيغمبر نزديک شد، حضرت اميرالمؤمنين و صديقه طاهره هر يک خوابي بديدند که بر وفات رسول خداي دلالت داشت و صدا به ناله و نحيب بلند کردند. بعد از آن، جناب زينب کبري گفت:

«و قالت: يا جداه! رأيت البارحة رؤيا انها انبعثت ريح عاصفة سودت الدنيا و ما فيها و أظلمتها و حرکتني من جانب الي جانب فرأيت شجرة عظيمة فتعلقت بها من شدة الريح فاذا قد قلعتها و ألقتها علي الأرض ثم تعلقت علي غصن قوي من أغصان تلک الشجرة فقطعتها أيضا فتعلقت بفرع آخر فکسرته أيضا فتعلقت علي أحد الفرعين من فروعها فکسرته أيضا و أبعد مني فاستيقظت من نومتي هذه».

عرض کرد: «اي جد بزرگوار! دوش چنان به خواب ديدم که بادي چنان تند بوزيد که سرتاسر جهان و آنچه در آن بود، تاريک و سياه شد و مرا از هر سوي به ديگر سوي جنبش داد. در اين حال، درختي بزرگ بديدم و از شدت باد به آن درآويختم و آن باد شديد آن درخت عظيم را از بيخ برآورد و بر زمين برافکند. ناچار بر يکي از شاخه‏هاي استوارش درآويختم. آن شاخه را نيز درهم شکست. من به شاخه‏ي ديگر درآويختم. آن را نيز درهم شکست. پس بر يکي از دو شاخه از شاخه‏هايش درآويختم. آن را نيز برشکست و از من دور ساخت. اين وقت از خواب بيدار شدم.»

چون رسول خداي صلي الله عليه و آله اين خواب بشنيد، سخت بگريست و فرمود: «اين درخت، جد تو است و آن شاخه نخست که به آن علاقه جستي، مادر تو فاطمه و آن شاخه ديگر پدرت علي و آن دو شاخه‏ي ديگر، دو برادر تو حسنين هستند که در مصيبت ايشان، دنيا تاريک و افلاک سياه مي‏شوند، و تو در رزيت ايشان جامه‏ي سياه بخواهي پوشيد.»

معلوم باد که اگر اين خبر به صحت مقرون باشد، چنان مي‏نمايد که آن حضرت در آن اوقات پنج يا شش سال روزگار برده باشد. اگر چه از ذريه‏ي حضرت رسالت پناهي صلي الله عليه و آله اظهار اين مراتب در اندک‏تر از اين سالخوردگي نيز مستبعد نباشد؛ چنان که از اين پيش اشارت شد که اين مخدره در دامان پدرش اميرالمؤمنين عليهماالسلام سخن از مقامات توحيد مي‏راند.

سپهر، ناسخ التواريخ حضرت زينب کبري عليهاالسلام، 555 - 554/ 2.

[2] [في وليدة النبوة و الامامة مکانه: کانت أيام الرسول صلي الله عليه و آله و سلم تقترب الي نهايتها، و کان علي و الزهراء کعادتهما يتزودان منه، فجاءا ذات يوم ليروي کل منهما رؤياه علي رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم، فما أن فسره الرسول برحيله من هذه الدنيا الا و علا صوتهما بالبکاء و النحيب، فالتفتت زينب، و هي آنذاک صغيرة، و قالت:...].

[3] [وليدة النبوة و الامامة: قد].

[4] [أضاف في وليدة النبوة و الامامة: و أبعد مني].

[5] [وليد النبوة و الامامة: نومتي، و أضاف فيه: هذه عندما سمع الرسول صلي الله عليه و آله و سلم مقالتها].

[6] [أضاف في وليدة النبوة و الامامة: بکاء شديدا].

[7] [وليدة النبوة الامامة: و الغصن الأول الذي تعلقت به هو أمک فاطمة، و الغصن الآخر أبوک علي، و الغصنان الآخران أخواک الحسنين، و أضاف فيه: و هکذا شاءت الأقدار أن تکون زينب أم المصائب، و کتب عليها أن تشارک الجد و الأب و الأم و الأخ في مصابهم، لتکون عظيمة تعادل النبوة و الامامة، کيف لا؟ و قد ورثت العصمة من جدها محمد صلي الله عليه و آله و سلم، و الوقار من جدتها عليهاالسلام، و الفصاحة من أبيها علي عليه‏السلام، و الحياء من أمها فاطمة عليهاالسلام، و الحلم من أخيها الحسن عليه‏السلام، و الشجاعة من أخيها الحسين عليه‏السلام؛ انها لوليدة النبوة و الامامة].

[8] [وليدة النبوة الامامة، و الغصن الأول الذي تعلقت به هو أمک فاطمة، و الغصن الآخر أبوک علي، و الغصنان الآخران أخواک الحسنين، و أضاف فيه: و هکذا شاءت الأقدار أن تکون زينب أم المصائب، و کتب عليها أن تشارک الجد و الأب و الأم و الأخ في مصابهم، لتکون عظيمة تعادل النبوة و الامامة، کيف لا؟ و قد ورثت العصمة من جدها محمد صلي الله عليه و آله و سلم، و الوقار من جدتها عليهاالسلام، والفصاحة من أبيها علي عليه‏السلام، و الحياء من أمها فاطمة عليهاالسلام، و الحمل من أخيها الحسن عليه‏السلام، و الشجاعة من أخيها الحسين عليه‏السلام؛ انها لوليدة النبوة و الامامة].

[9] مجاري حال زينب عليهاالسلام در حيات رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم

از اين پيش بيان شد کلمات و وصاياي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم درباره‏ي آن مظلومه و چون هنگام رحلت رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم نزديک شد و به روايت بحرالمصائب، حضرت اميرالمؤمنين و فاطمه‏ي زهرا و حسن و حسين عليهم‏السلام هر يک خوابي ديدند که بر وفات رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم دلالت داشت. اين وقت صدا به ناله و نحيب بلند کردند. در آن حال، زينب کبري به خدمت رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم آمد و عرض کرد: «يا رسول الله! يا جداه! ديشب خواب هولناکي ديدم؛ کأني بريح عاصفه انبعثت و سودت الدنيا و ما فيها و أظلمتها و حرکتني من جانب فرأيت شجرة عظيمة فتعلقت بها من شدة الريح قد قلعتها و ألقتها علي الأرض ثم تعلقت علي غصن قوي من أغصان تلک الشجرة فقطعتها أيضا ثم تعلقت بفرع آخر فکسرته أيضا فتعلقت علي فرعين متصلين من فروعها فکسرتهما أيضا فاستيقضت من نومي هذه».

عرض کرد: «يا جدا! ديشب در عالم رؤيا چنان ديدم که باد سختي وزيدن گرفت؛ به قسمي که دنيا را تاريک و ظلماني کرد، و من از شدت و سختي آن باد به اين طرف و آن طرف مي‏افتادم. بالاخره درخت بزرگي به نظرم آمد. خود را به آن چسباندم. به ناگاه از شدت وزيدن باد، آن درخت از ريشه کنده شد.من خود را به يک شاخه‏ي محکمي آويختم. باد آن شاخه را درهم شکست. به شاخه‏ي ديگر معلق شدم. او را هم درهم شکست. در آن حال به دو شاخه که به هم اتصال داشت، خود را به آن چسباندم. از شدت وزيدن باد آن دو شاخه هم درهم شکست و نابود شد. من وحشت زده از خواب بيدار شدم.»

رسول خدا از شنيدن اين خواب، سيلاب اشک از ديده باريد و سخت بگريست و فرمود: «اي نور ديده! آن درخت جد تو است که عنقريب تندباد اجل او را از پا درآورد، و آن شاخه که نخست به آن علاقه جستي، مادر تو است، و آن شاخه‏ي ديگر پدر تو است، و آن دو شاخه‏ي ديگر دو برادر تو حسن و حسين مي‏باشند که در مصيبت ايشان، دنيا تاريک شود، و تو در مصيبت آن‏ها جامه‏ي سياه بپوشي.»

اين اول مصيبتي بود که به ام المصائب زينب رسيد و از آن روز خود را مستعد بلا گرداند.

محلاتي، رياحين الشريعة، 51 - 50/3.