سرلوحه ي اين نامه ي الهي جمله ي بسم الله الرحمن الرحيم است بنام خداي بخشنده و رحم كننده ي در دنيا و بخشنده و رحم كننده در آخرت.

از آيات با عظمت قرآن مجيد اين آيه شريفه است و از نظر شيعه هر بسمله در اول هر سوره جزء آن سوره محسوب مي شود كه اگر نمازگزار خواست از سوره اي به سوره ديگر عدول كند در جائي كه عدول جايز است بايد بسمله را به قصد همان سوره بگويد و اگر نه نمازش باطل است و در حديث مشهور است: كل امر ذي بال لم يبدء فيه ببسم الله الرحمن الرحيم فهو ابتر هر كاري كه با بسم الله الرحمن الرحيم آغاز نشود ناتمام مانده و چنانچه شايسته است به ثمر نرسد. و سر آن اينست كه چون اين كلمه ي مباركه را در ابتداء كاري بگوئيم از خدايم تعالي ياري خواسته ايم و هدف الهي براي آن كار منظور مي گردد، پس به ياري و عنايت خدا آن كار به انجام و اتمام رسد و اگر ابتداء به اين كلمه ي شريفه نكنيم چون اتكاء به قدرت خود نموده ايم اراده و عنايت الهي بتمامه همراه نباشد و آن كار ناقص مي ماند و اين ذكر شريف مشتمل بر سه اسم از اسماء خداي عزوجل است. اول كلمه ي الله كه اسم ذات و علم است براي ذات واجب الوجود كه مستجمع جميع صفات كمال و جمال و جلال است.

دوم كلمه ي رحمن كه اين نام مخصوص خداست و از نظر متعلق عام است كه تمام نعمتهاي دنيوي


از مادي و معنوي به بركت اين نام شريف به مؤمن و كافر و ساير موجودات و مخلوقات ديگر مي رسد چنانچه در دعاي شريف كميل بن زياد وارد است اللهم اني اسئلك برحمتك التي وسعت كل شيئي بار خدايا از تو مسألت مي كنم به رحمت تو كه هر چيز را فراگرفته.

سوم كلمه ي رحيم كه اسم عامي است و بر غير خدا هم اطلاق مي شود و از نظر متعلق خاص است كه در آخرت به بركت اين اسم شريف لطف و بخشش خدا و نعمتهاي بهشت فقط به مؤمنين مي رسد.

در تفسير مجمع البيان از حضرت رضا عليه السلام روايت مي كند كه فرمود:

ان بسم الله الرحمن الرحيم اقرب الي اسم الله الاعظم من سواد العين الي بياضها يعني بسم الله الرحمن الرحيم نزديكتر است به اسم اعظم خدا از سياهي چشم به سفيدي آن

ابن عباس روايت كند از پيغمبر صلي الله عليه و آله كه چون معلم به شاگردش اين كلمه ي شريفه را ياد دهد و آن طفل بر زبان جاري سازد خدا آن قرائت را بر آن طفل مي نويسد و گناهان پدر و مادر و معلم او را مي آمرزد.

و از ابن مسعود نقل است هر كه بخواهد از زبانيه هاي نوزده گانه ي جهنم نجات يابد اين كلمه ي شريفه را بخواند كه نوزده حرف است تا هر حرفي از آن براي او پسري باشد از زبانيه ي جهنم كه نوزده است و ملائكه موكلين بر آن نيز نوزده اند سوره ي مدثر آيه ي (30) عليها تسعة عشر

حضرت سليمان نبي عليه السلام در سرلوحه ي نامه اي كه براي ملكه ي سبا بلقيس فرستاد نوشت:


بسم الله الرحمن الرحيم

در حديث قدسي بنابر نقل از لألي الاخبار خداي متعال فرمود و عزتي و جلالي من قال امة محمد صلي الله عليه و اله بسم الله الرحمن الرحيم اكتب له في كتاب حسناته عبادة سبعمائه سنة

به عزت و جلال خودم قسم هر كس از امت محمد صلي الله عليه و آله بسم الله الرحمن الرحيم بگويد، در نامه ي حسناتش ثواب هفتصد سال عبادت بنويسم

در وسائل الشيعه روايت كند اذا وضعت المآئدة حفها اربعة آلاف ملك فاذا قال العبد بسم الله قالت الملئكة بارك الله لكم في طعامكم ثم يقولون للشيطان اخرج يا فاسق لا سلطان لك عليهم.

هرگاه سفره اي گسترده شود چهل هزار فرشته آن را احاطه كند چون بنده بسم الله گويد ملائكه گويند خداوند بركت دهد در طعامتان سپس به شيطان گويند اي فاسق بيرو رو كه تو را تسلطي بر ايشان نيست

و نيز از اميرالمؤمنين عليه السلام است كه فرمود ضمنت لمن سمي علي طعام ان لا يشتكي منه ضامنم براي كسي كه بسم الله گويد بر طعامي آن كه مريض و مبتلا نشود.

در لآلي از حضرت صادق عليه السلام است كه فرمود: كان رسول الله صلي الله عليه و اله اذا دخل منزله و اجتمعت عليه قريش يجهر ببسم الله الرحمن الرحيم و يرفع


بها صوته فتولي قريش فرارا.

رسول خدا صلي الله عليه و آله هرگاه داخل منزل مي شد و قريش عليه او اجتماع مي كردند بسم الله الرحمن الرحيم را آشكار مي فرمود و صداي خود را به آن بلند مي كرد، قريش مي گريختند ايضا از حضرت سجاد عليه السلام است كه به ابي حمزه ي ثمالي فرمود:

ان الصلوة اذا اقيمت جاء الشيطان الي قرين الأمام فيقول هل ذكر ربه فان قال نعم ذهب و ان قال لاركب كتفيه و دلي رجليه في صدره فكان امام القوم حتي ينصرفوا قال الثمالي فقلت جعلت فداك اليس يقرؤن القرآن قال بلي و ليس حيث تذهب انما هو الجهر ببسم الله الرحمن الرحيم.

وقتي نماز بپا شد شيطان قرين امام جماعت مي آيد و مي گويد آيا پروردگارش را ياد كرده، اگر گويد آري مي رود و اگر گويد نه برو و شانه ي امام سوار مي شود و دو پايش را بر سينه ي امام آويزان مي كند و امام مردم است تا از نماز برگردند ثمالي گويد گفتم فداي تو شوم مگر آنان قرآن نمي خوانند فرمود بلي ولي مقصود از ذكر پروردگار آنچه تو فكر كرده اي نيست همانا مراد از ذكر جهر به بسم الله الرحمن الرحيم است، و نيز در لآلي است كه:

ان الرجل اذا دني من المرئة و جلس مجلسه حفره الشيطان فان ذكر اسم الله تنح عنه الشيطان و ان فعل و لم يسم ادخل الشيطان ذكره فكان


العمل منهما جميعا و النطفة واحدة

انسان هرگاه با همسر خود نزديك شود شيطان حاضر مي شود، پس اگر اسم خدا را ياد كند شيطان از او دور شود و اگر عمل را انجام دهد و نام خدا را نبرد شيطان با او شريك شود در عمل و عمل بوسيله هر دو واقع شود و نطفه يكي است.

و از اميرالمؤمنين عليه السلام نيز روايت شده كه ان الله يقول انا احق من سئل و اولي من تضرع اليه فقولوا عند افتتاح كل امر صغير او عظيم بسم الله الرحمن الرحيم اي استعين علي هذا الأمر بالله.

همانا خدا مي فرمايد كه من سزاوارتر كسي هستم كه از او سئوال شود شايسته تر كسي هستم كه بسوي او تضرع و زاري شود، پس در شروع هر كار كوچك و بزرگي بگوئيد بسم الله الرحمن الرحيم يعني ياري مي جويم در اين كار از خدا.

و از پيغمبر صلي الله عليه و آله نيز در لآلي نقل نموده است كه فرمود:

من خزنه امر طاه فقال بسم الله الرحمن الرحيم و هو مخلص لله و يقبل بلبه اليه لم ينفك عن احد اثنتين اما بلوغ حاجته في الدنيا و اما يعدله عند ربه و يدخر له لديه و ما عندالله خير و ابقي للمؤمنين.

هر كه را كاري كه مشغول آنست محزون كند پس بسم الله الرحمن الرحيم بگويد با اخلاص به خدا و به


دل متوجه به او شود از يكي از دو چيز جدا نشود يا رسيدن به حاجتش در دنيا يا اين كه مهيا و ذخيره مي شود براي او نزد پروردگارش و آنچه نزد خداست براي مؤمنين بهتر و پايدارتر است.

ايضا از حضرت امام محمد باقر عليه السلام روايت كرده كه فرمود:

اول كتاب نزل من السماء بسم الله الرحمن الرحيم فاذا قرئتها فلاتبال ان لا تستعيذ فاذا قرئتها فيما بين السماء و الارض.

اول هر كتابي كه از آسمان نازل شد بسم الله الرحمن الرحيم بود پس هر گاه بسم الله قرائت كردي باكي نيست كه از اين كه استفاده نكني، پس هر گاه بسم الله را قرائت كردي مانع مي شود تو را از بلياتي كه بين آسمان و در زمين است و از پيغمبر صلي الله عليه و آله روايت كرده كه فرمود:

اذا خلع احدكم ثيابه فليسم لان لا يلبسه الجن. هرگاه يكي از شما جامه ي خود را بكند نام خدا را برد تا جنيان در او تصرف نكنند. و از حضرت باقر عليه السلام روايت كرده كه:

اذا كشف احدكم لبول او لغير ذلك فليقل بسم الله فان الشيطان يغض بصره عنه حتي يفزع.

هرگاه يكي از شما عورت خود را گشود بسم الله گويد تا شيطان چشمش را از او بپوشاند تا فارغ شود.