يكي از عواملي كه در حفظ و تداوم نهضت عاشوراي حسيني نقش مؤثري دارد


بزرگداشت اربعين آن حادثه ي غمبار است كه در اولين اربعين قيام كربلا، مراسم باشكوه و به يادماندني برگزار شد. و بعد از آن مراسم اربعين به عنوان يوم الله برگزار مي شود و مردم از اين رهگذر، نهضت امام حسين عليه السلام را مرور مي كنند و با اهداف آن آشنا مي شوند.

اربعين تنها، روزي از روزهاي سال نيست، بلكه آينه اي است كه در برابر چشمان ميليون ها انسان متعهد، كه در آن تصويري از نهضت و قيام خونين محرم نقش مي بندد. اربعين روز باشكوهي است كه از خون حسين عليه السلام حيات گرفته و نقطه ي آغاز تبليغ آرمان كربلا از طريق اشك شد، چرا كه در اين روز اولين مجلس عزارداري براي اباعبدالله عليه السلام و تبليغ آرمان آن حضرت عليه السلام در كنار تربتش صورت گرفت.

از بعد تاريخي، در اين كه در اولين اربعين بعد از شهادت امام عليه السلام، يعني روز بيستم صفر سال 61 هجري قمري چه كساني مزار شهيدان كربلا را زيارت كردند و آيا در همين اربعين بود كه اهل بيت امام حسين عليه السلام خود را به قتلگاه و مزار شهيدان كربلا رسانيدند، يا در اربعين هاي ديگر؟ ميان مورخان اختلاف بسياري است.

اما مسلم است كه در اربعين اول، «جابر بن عبدالله انصاري» و «عطية بن سعد بن خباده ي عوفي» مزار شهداي عاشورا را زيارت كردند. زماني كه جابر از مدينه براي زيارت قبر اباعبدالله عليه السلام به كربلا آمد عطيه نيز در كنار او در كربلا حاضر شد. لازم به ذكر است همان گونه كه جابر بن عبدالله انصاري، صحابي گرامي پيامبر صلي الله عليه و آله و مورد عنايت آن حضرت بود عطيه ي عوفي نيز از شاگردان برازنده ي «ابن عباس» در علم تفسير و نيز از مفسران دانشمند و صاحب تفسير آن روزگار به شمار مي آمد؛ البته مراد از عطيه، غلام جابر، كه در زمان خلافت علي عليه السلام در كوفه متولد شد و حضرت امير عليه السلام او را به درخواست پدرش سعد بن خباده عطية ناميد، نيست.

اين دو بزرگوار اساس مراسم اربعين حسيني را بنا نهادند و از آن پس، هر سال مراسم بزرگداشت اربعين عاشوراي امام حسين عليه السلام باشكوه و عظمت تمام برگزار شد


كه تا كنون نيز ادامه دارد و شيعيان در اربعين حسيني عليه السلام در كشورها و شهرهاي مختلف به ياد حماسه ي اباعبدالله اين روز را گرامي مي دارند. و همراه با دسته هاي سينه زني و عزاداري به تعظيم شعاير ديني مي پردازند.

پيشوايان معصوم عليه السلام نيز با توجه به آثار ارزنده ي تشكيل اين نوع مراسم حسيني عليه السلام به ويژه اربعين آن حضرت عليه السلام، در مورد اربعين بسيار تأكيد كرده اند، از جمله ي آن ها، ترغيب و دعوت به زيارت قبر امام حسين عليه السلام در اربعين آن حضرت است كه در اين زمينه امام حسن عسكري عليه السلام آن را از نشانه هاي مسلمانان شيعه و مؤمن معرفي كرده و مي فرمايد:

علامات المؤمن خمس: صلاة احدي و خمسين: و زيارة الأربعين؛ و التختم باليمين؛ و تصعيد الجبين؛ و الجهر ببسم الله الرحمن الرحيم؛ [1] .

نشانه هاي مؤمن پنج چيز است: 51 ركعت نماز (واجب و مستحب در شبانه روز)؛ زيارت اربعين؛ انگشتر در دست راست كردن؛ پيشاني به خاك گذاشتن؛ و بلند گفتن بسم الله الرحمن الرحيم.

همان گونه كه مشاهده مي شود يكي از نشانه هاي مؤمنان و شيعيان، زيارت قبر امام حسين عليه السلام در اربعين آن حضرت است. هدف امام حسن عسكري عليه السلام از ترغيب به اين امر اين است كه دوستان اهل بيت عليهم السلام در كنار قبر سيدالشهدا اجتماع كنند و با تشكيل مجالس عزا، با آن حضرت تجديد عهد نمايند و از ستمي كه بر آن جناب و اهل بيتش وارد شده است، گفتگو كنند و بيزاري خود را از يزيد و يزيد صفتان اعلام دارند، و افشاگر جنايات بني اميه باشند.