در فقه اسلامي، خوردن خاك به هيچ وجه جايز نيست، مگر تربت مقدس سيدالشهدا عليه السلام كه به قصد شفا مورد استفاده قرار مي گيرد. در روايات آمده است، تربت حسيني موجب شفاي دردها و ايمني از بلاها و هر خوف و بيمي است. در كتبي كه در اين زمينه نگارش يافته است، رواياتي با ذكر نمونه هاي عيني و آثار و بركات تربت حسين عليه السلام بيان شده است. از جمله «مرحوم محدث قمي» در كتاب فوائد الرضويه و... مواردي را آورده است كه به ذكر چند روايت از آن اشاره مي شود:

در روايت است كه حوريان بهشتي آن گاه كه يكي از ملائكه را مي بينند كه مأمور است به زمين كربلا سير كند، از او تقاضاي آوردن تربت امام حسين عليه السلام و تسبيح تربت او را، به رسم هديه مي كنند. [1] .

در روايت معتبر ديگري نقل شده است كه شخصي از سوي امام رضا عليه السلام از خراسان براي من هديه اي فرستاد پس از گشودن آن بسته ي مبارك ديدم در ميان آن خاكي است، پرسيدم: اين خاك چيست؟ مأمور امام عليه السلام گفت اين، خاك قبر امام حسين عليه السلام است و امام هديه اي از لباس و غير لباس به كسي عطا نمي فرمايد، مگر اين كه همراه آن مقداري از تربت جدش امام حسين عليه السلام را قرار دهد و در فضيلت تربت امام حسين عليه السلام، آن امام همام عليه السلام مي فرمايد: به اذن الهي در تربت حسيني عليه السلام ايمني از هر گونه بلايي قرار داده شده است. [2] .

نيز رواياتي در مورد توصيه به خوردن تربت و ساختن تسبيح با تربت امام حسين عليه السلام و همراه كردن مقداري از آن با ميت در قبر، و كفن را با آن تربت نوشتن و به


دعا كردن با آن و سجده كردن بر آن و... در منابع روايي وجود دارد، كه به جهت اختصار، از ذكر همه ي آن ها صرف نظر مي كنيم و تنها به ذكر چند روايت [3] بسنده مي كنيم:

امام صادق عليه السلام كيسه اي داشت كه در آن تربت سيدالشهدا عليه السلام را نگه داري مي كرد و هنگام نماز، آن تربت را در سجده گاهش قرار مي داد و بر آن سجده مي كرد و مي فرمود:

السجود علي تربة الحسين يخرق الحجب السبع؛ [4] .

سجده بر تربت حسين عليه السلام حجاب هاي هفت گانه را كنار مي زند؛ يعني باعث قبولي نمازي مي شود كه با اين مهر خوانده مي شود و آن نماز به آسمان مي رود.

قابل ذكر است كه ساختن مهر و سجده بر آن در نماز، از مفاد اين روايت و روايات مشابه استفاده مي شود.

نيز امام صادق عليه السلام مي فرمايد:

حنكوا أولادكم بتربة الحسين؛ فانها أمان؛ [5] .

كام فرزندان خود را پس از ولادت با تربت حسين بن علي برداريد كه مايه ي سلامت و ايمني آنان است.

از «ابوحمزه ي ثمالي» روايت است كه خدمت امام صادق عليه السلام عرض كردم: اصحاب ما بر تربت امام حسين عليه السلام به قصد شفا روي مي آورند آيا اين چنين است؟

امام عليه السلام فرمود: «به تربت امام حسين عليه السلام از ميان قبر تا چهار ميل مي توان طلب شفا كرد پس از آن خاك بردار كه آن شفاي هر درد است و سپري است براي دفاع هر چه از آن ترسي است.»

روشن است اين توصيه ها به استفاده از تربت حسيني عليه السلام حافظ و تداوم بخش ياد


و خاطره ي نهضت اباعبدالله الحسين عليه السلام خواهد بود.

به همين جهت دشمنان اهل بيت عليهم السلام وجود قبر حسين عليه السلام را مزاحم حاكميت مطلق و بي حد و حصر خود مي ديدند و احساس مي كردند كه قبر حسين عليه السلام هم مصيبتي براي آن ها شده است، از اين رو تصميم گرفتند كه قبرش را خراب كنند و بارها اين چنين كردند به طوري كه تمام آثار آن را محو و زمين آن را هموار كردند و به قبر آن حضرت آب بستند تا نشاني از آن باقي نماند؛ لكن تمام اين تلاش ها بيهوده بود و نتيجه ي معكوس داد و تمايل و هجوم مردم براي زيارت آن مركز الهي بيشتر و بيشتر شد.

از جمله ي آن حاكمان جائر، «متوكل» بود كه بارها بر قبر امام حسين عليه السلام آب بست تا آن قبر را ويران كند. در تاريخ آمده است: يك زن مغنيه و خواننده و رقاصه اي بود كه سرپرست و رئيس هم نوعان خود بود يك وقت متوكل سراغ او را گرفت گفتند: نيست؟ بعد از مدتي كه از مسافرت برگشت از او جويا شد: كجا رفته بودي؟ جواب داد: به زيارت مكه رفته بودم. متوكل گفت: الآن كه وقت زيارت مكه نيست. نه ماه ذي الحجه است كه وقت حج باشد و نه ماه رجب است كه وقت خاص عمره باشد. از اين رو به آن زن مشكوك شد اصرار ورزيد تا واقع را بگويد، پس از اصرار زياد معلوم شد اين زن به زيارت قبر امام حسين عليه السلام رفته بود كه متوكل با شنيدن اين خبر آتش گرفت فهميد كه امام حسين را نمي توان از قلب و دل ها جدا كرد و به فراموشي سپرد. [6] .