گريستن در فراق عزيزان يا مرگ اشخاص، نوعي شأن اجتماعي و شخصيتي به شمار مي آيد. از اين رو از پيامبر صلي الله عليه و آله روايت شده است.

ميت لا بواكي عليه، لا اغرار له؛ [1] .

ميتي كه سوگوار و گريه كننده ندارد از احترام و عزت بي بهره است.

از اين رو خود آن حضرت در فراق شهيدان و مردگان كه گريه كننده نداشتند،


مي گريست و با ورود به مدينه، آن گاه كه ديد براي عمويش حمزه عليهم السلام گريه كننده اي نيست متأثر شد و در سوگ او كه سيدالشهدا بود، بسيار گريست، و فرمود:

لكن حمزه لا بواكي له اليوم؛ [2] .

لكن امروز براي (عمويم) حمزه گريه كننده اي نيست.

به دنبال مشاهده ي اين تأثير رسول الله صلي الله عليه و آله زنان مدينه در خانه ي حمزه اجتماع كردند و بر او گريستند. [3] .

در مكتب اسلام، از قلب هاي رقيق و سليم كه با مشاهده ي صحنه هاي دلخراش متأثر مي شوند ستايش شده و قلب هاي سنگين و سختي را كه از كنار چنين صحنه هايي به راحتي عبور مي كنند مذمت كرده است. مكتب اسلام اشك چشم را از نشانه هاي رحمت الهي دانسته و چشمان خشك را از نشانه هاي شقاوت بر شمرده است. پيامبر صلي الله عليه و آله مي فرمايد:

من علامات الشقاء: جمود العين، قسوة القلب...؛ [4] .

خشكي چشم و محروم بودن از اشك و گريه و قساوت قلب، از نشانه هاي شقاوت است.

درباره ي گريه و تأثير در مصيبت امام حسين عليه السلام روايات بسياري از معصومين عليهم السلام آمده است كه در ذيل نمونه هايي از آن ذكر مي شود:

مرحوم «ابن طاووس» از آل پيامبر صلي الله عليه و آله نقل مي كند:

و من بكي و أبكي واحدا فله الجنة و من تباكي فله الجنة؛ [5] .

كسي كه (بر فاجعه ي غمبار عاشورا و مصايب حسين عليه السلام) بگريد و فرد ديگري را


بگرياند و يا حالت حزن و غم و اندوه به خود بگيرد (و شبيه عزاداران حسيني گردد) بهشت خدا بر او زيبنده است.

نيز رسول اكرم صلي الله عليه و آله مي فرمايد:

كل عين باكية يوم القيامة الا عين بكت علي مصاب الحسين؛ فانها ضاحكة مستبشرة بنعيم الجنة؛ [6] .

هر چشم در روز قيامت گريان است، مگر چشمي كه براي مصايب امام حسين عليه السلام گريه كرده باشد، چنين كسي در قيامت خندان و شادمان از نعمت هاي بهشتي است.

امام سجاد عليه السلام، كه خود شاهد مصايب جانسوز پدر و ياران فداكار او بود،مي فرمايد:

أيما مؤمن رفت [دمعت] عيناه لقتل الحسين عليه السلام حتي تسيل علي خده بوأه الله بها في الجنة غرفا يسكنها أحقابا؛ [7] .

هر مؤمني كه ديدگانش براي كشته شدن حسين عليه السلام پر از اشك گردد و بر گونه و صورتش جاري شود، خداوند غرفه اي از بهشت را به او اختصاص مي دهد.

امام صادق عليه السلام مي فرمايد:

و ما بكي... الا رحمه الله قبل أن يخرج الدمعة من عينه فاذا سال دموعه علي خده فلو أن قطرة من دموعه سقطت في جهنم لأطفأت حرها حتي لا يوجد لها حر؛ [8] .

سوگوار حسين عليه السلام پيش از آن كه اشك از ديدگانش فروريزد، مورد مهر و محبت خدا و رسول خدا صلي الله عليه و آله قرار خواهد گرفت. پس هنگامي كه اشك از ديدگان سوگوار حسين عليه السلام بر گونه و صورتش روان گردد، اگر قطره اي از آن بر شراره هاي شعله ور


دوزخ بيفتد، آن را خاموش مي سازد.

امام رضا عليه السلام نيز مي فرمايد:

«ماه محرم ماهي است كه در روزگار جاهليت هم احترام داشت و مردم در آن از جنگ و خونريزي پرهيز داشتند، اما دشمنان در اين ماه خون ما را ريختند و حرمت ما را شكستند؛ زنان و عزيزان ما را به اسارت گرفتند، خيمه هاي ما را آتش زدند، اموال ما را غارت نمودند و سفارش پيامبر صلي الله عليه و آله را در حق ما، پاس نداشتند.

ان يوم الحسين أقرح جفوننا، و أسيل دموعنا... فعلي مثل الحسين فليبك الباكون؛ فان البكاء عليه يحط الذنوب العظام؛ [9] .

همانا مصيبت روز شهادت امام حسين عليه السلام، ديدگان ما را مجروح گردانيده است و اشك چشمان ما را جاري كرده است؛ پس بر مثل حسين بايد گريه كنندگان بگريند. به راستي، گريستن بر آن حضرت گناهان بزرگ را فرومي ريزد.

از زبان صاحب الامر ولي عصر عجل الله تعالي فرجه الشريف خطاب به جدش حسين در زيارت ناحيه ي مباركه مي خوانيم:

فلأندبنك صباحا و مساء و لا بكين لك بدل الدموع دما حسرة عليك...؛ [10] .

(اي جد بزرگوار! روزگاران مرا به تأخير انداخت، نتوانستم به ياري تو بشتابم و با دشمنانت بجنگم، اما، اكنون) تمام روز بر تو مي گريم و به جاي قطره هاي اشك، خون گريه مي كنم براي حسرت ناشي از محروميت در ركابت.

روايات فوق و ده ها روايت ديگر، همگي بيانگر فضيلت اشك ريختن در مصايب حسين عليه السلام و حادثه ي عاشورا است كه اين حجم باشكوه پاداش و فضيلت اشك ريختن در سوگ آن حضرت به جهت تجليل از فداكاري و ايثار بي نظير ايشان و حفظ خاطره ي


آن حماسه ي خونين و نيز جاودانه ماندن آن است.

در پايان اين قسمت شايسته ذكر است كه اهميت اشك ريختن و عزاداري در مصايب حسين عليه السلام و يارانش و برخورداري از اجر و پاداش بيكران آن براي آثار و فوايد بسيار آن است كه از جمله ي اين فوايد جنبه ي پيام رساني آن است. از اين رو كسي كه مي خواهد اشك چشمش پيام رسان نهضت حسيني باشد در عمل نيز بايد پيام آن نهضت را به اجرا بگذارد و تنها به اشك ريختن بسنده نكند.



نه همين گريه بر آن شاه تشنه لب كافي است

اگر چه گريه بر آلام قلب، تسكين است



ببين كه قصد عالي وي، چه بود اي دوست!

كه درك آن، سبب عز و جاه و تمكين است



زخاك مردم آزاده، بوي خون مي آيد

نشان شيعه و آثار پيروي، اين است [11] .