منظور از پيش بيني، استفاده از فنوني است كه نحوه ي تداوم عملكرد اقدام هاي بعدي را روشن مي سازد. بر اين اساس، يكي از وظايف مديريت و رهبري جامعه ي انساني، تخمين و پيش بيني وقايع و رويدادها به شمار مي آيد. امام حسين عليه السلام به همين سبب به دنبال خواسته ي يزيد براي بيعت، به خوبي اوضاع را پيش بيني كرده بود، كه جلوه هايي از آن را مي توان در انتخاب مكان و زمان مبارزه، و حتي شيوه ي مبارزه و عبور از موانع ايجاد شده از سوي دشمن را ملاحظه نمود. هر يك از اين امور در جاي خود نياز به تعميق و تدبر دارد، كه در اين ميان شيوه ي مبارزه ي آن حضرت، در دو مرحله ي نظامي و فرهنگي، توجه و عنايت بيشتري را مي طلبد: حضرت عليه السلام از آغاز تا پايان حركت، به بعد فرهنگي و بيداري جامعه ي اسلامي و افشاي عملكرد حاكمان اموي به ويژه يزيد، عنايت داشت كه به گمان قوي حركت دادن خانواده ي پيامبر صلي الله عليه و آله به همراه زنان و كودكان از كوره راه ها و بيابان ها، از مدينه تا مكه و از آن جا تا كربلا، براي اين بود كه عاطفه ي آن مردم را برانگيزاند و آتشي را بر دل هاي مرده زنده و سؤال هايي كه در اذهان عموم به وجود آورد، كه بعدها ثمره ي آن روشن شد. از اين رو امام عليه السلام در آستانه ي عزيمت از مدينه به كربلا به اين دو بخش از مبارزه ي خود اشاره مي كند، يكي بخش شهادت (عمليات نظامي) و ديگري بخش اسارت (عمليات فرهنگي) است و به


فرمايش جدش اشاره مي كند كه فرمود:

فان الله شاء أن يراك قتيلا... و ان الله شاء أن يراهن سبايا؛ [1] .

پس خداوند خواسته است كه تو را كشته ببيند... و زنان (ساير همراهان) را اسير.

بر اين اساس، امام حسين عليه السلام در نهضتش براي رسيدن به اهداف خويش، حساب شده و با برنامه پيش رفت و تمامي برنامه هايش سنجيده و عاقبت انديشانه بود كه امام علي عليه السلام فرمود:

أعقل الناس أنظرهم في العواقب؛ [2] .

داناترين مردم كسي است كه آينده را بهتر ببيند.