كُردهاي پيرو حضرت امام شافعي ، ارادت بسيار خاصي به خاندان پيامبر مكرم (ص) و اهل بيت (ع) دارند. شعراي نامي كُرد اشعار زيادي در نعت اهل بيت رسول الله دارند. در ضرب المثل ها و ترانه هاي كُردي نيز مقام اهل بيت به خصوص عاشورا و امام حسين نمود خاصي دارد. در اين ضرب المثل ها و ترانه ها، به قيام امام حسين و شخصيت بسيار والاي امام حسين اشاراتي رفته است . در اين ضرب المثل ها و ترانه ها به جنايت يزيد و شمر نيز اشاره شده است .

در ميان كُردان ، انواع و اقسام ترانه ها كاربرد خاصي دارند. از جمله ترانه تعزيه ياشيون كه در آن صريحاً به قيام امام حسين پرداخته شده است .

تأثير قيام امام حسين (ع) در ترانه ها و فرهنگ مردم كُرد به خوبي مشهود است كه نمودار عشق و علاقه قلبي مردم مسلمان كُرد به خاندان نبوت و رسالت : است .

با شروع ماه محرم ، هرگونه مجالس عروسي و جشن و شادي تا آخر ماه صفر، در منطقه كردستان تعطيل است تا ماه ربيع الاول يا ماه مولود كه جشن ميلاد پيامبر مكرم اسلام (ص) فرا رسد و جشن ها برپا شود.

مردم كردستان بر اين عقيده اند كه فرعون و همدستان اش ، در روز عاشورا به امر و فرمان الهي ، در رود نيل غرق شدند. به همين خاطر، براي نابودي ستم كاران ، بيشتر در روز عاشورا و دهه اول ماه محرم دعا مي كنند. از ديگر رسوم متداول در منطقه كردستان اين است كه زنان كُرد از اول محرم تا پايان اين ماه ، سرمه اي به چشم نمي زنند. در شهر سنندج ، مردم در شب عاشورا به مقبره امام زاده پير عمر، از نوادگان حضرت امام زين العابدين (ع) مي روند و با روشن كردن شمع ، تا پاسي از شب ، در آن مكان مقدس ، به ذكردعا و مناجات مشغول مي شوند.

نذر و نوشتن شكايات و عرض حال براي حضرت ابوالفضل العباس از ديگر مراسم مردم كُرد در ماه محرم است . برخي از شاعران نامي كُردي كه در رثاي امام حسين شعر سروده اند عبارتند از:

1ـ قانع مريواني ، 2ـ نالي شهرزوري ، 3ـ مولوي تايجوزي ـ شعر معروف زير ازاين شاعر و عارف بزرگ كُرد است :



«وزان سوي وطن هجرت نمودم

خلافت از علي دانسته بودم



به تأثير محمد ميراكمل

خلافت چون به عثمان شد محول



دل خويشان ما را پر زخون كرد

به خويشاوند خود نعمت فزون كرد»



مولوي كُرد در مورد شهادت امام حسين (ع) و نيز قيام عاشورا، ديدگاه خاصي ارايه مي دهد كه مبتني بر آيات قرآن است . مولوي معتقد است خداوند سبحان به اين دليل نگذاشت ابراهيم ، فرزندش اسماعيل را قرباني كند، تا او باقي بماند و از سلاله پاك اش ،پيامبر عظيم الشأن اسلام حضرت محمد (ص) ظهور كند و از سلاله پيامبر نيز امام حسين (ع) به وجود آيد؛ تا قرباني شدن واقعي كه همان فوز عظيم شهادت است ،نصيب حضرت امام حسين (ع) گردد. مولوي بر اين عقيده است كه آيه شريفه و (فديناه بذبح عظيم ) در شأن امام حسين است .

شيخ عبدالقادر هموند، سيد احمد نقيب ، محوي ، وفايي و...