اگر بخواهيم از قضيه عاشورا عبرت بگيريم بايد دانست كه هوا پرستي و خودخواهي وآلوده بودن به رذائل اخلاقي آدمي را از حق دور ودر مقابل مناديان حق و رهبران الهي قرار مي دهد واين قانون الهي استثنا بردار و قابل اغماض نيست . پس غفلت از آن باعث گمراهي مي گردد. بنابر اين فرهنگ اسلام ناب عوامل بازدارنده بروز رذائل و گناه چه در جنبه فردي و چه در جنبه اجتماعي واجب دانسته شده است كه در اين ميان تقوا در بُعد فردي اصل مترقي امر به معروف و نهي از منكر در بُعد اجتماعي واجب گشته است . از سوي ديگر ترك آن بسيار مذمت شده تا آن جا كه امير المؤمنين (ع) هدف دين را اين اصل مي داند و مي فرمايد: «غايَة ُ الدّين ِ اْلامْرُ بِالمَعْروُف ِ وَ النَّهْي عَن ْ الْمُنْكَرِ وَاَقامَة ُ الْحُدوُدِ؛

هدف دين امر به معروف ونهي از منكر و برپا داشتن و اقامه حدود است .» در باب ترك اين واجب نيز رسول اكرم (ص) مي فرمايد: «إن َّ اللهَ عَزَّ وَجَل َّ لِيَبْغِض ُ الْمُؤمِن َالضَّعيف ِ الَّذي ِ لادين َ لَه ُ فَقيل َ: وَما الْمُؤمِن ُ الضَّعيِف ُ الذّّي ِ لادين َ لَه ُ؟ قال (ص): الَّذي ِ لاينَهْي عَن ِ الْمُنْكَرِ؛

خداوند نسبت به مومن ضعيفي كه دين ندارد، خشم دارد، سؤال شد، مومن ضعيفي كه دين ندارد كيست ؟ حضرت فرمودند: كسي كه نهي از منكر نمي كند.» به فرموده امير المؤمنين (ع) در وصيت خود به حسنين (ع):

«لاتَتْركُوُا اْلاَمْرَ بِالْمَعْروُف ِ وَالنَّهْي عَن ْ اْلمُنْكَرِ فَيوُلي ّ عَلَيْكم ُ شِراركُم ْ ثُم َّ تدَعُون َ فَلا يُسْتَجاب ُ لَكُم ْ؛

امر به معروف ونهي از منكر را ترك نكنيد، چرا كه در اين صورت اشرار و افراد پست امت بر شما مسلط وحاكم مي شوند ودر اين حال هر چه دعا كنيد مستجاب نمي شود.»حضرت امام رضا (ع) نيز فرمود كه رسول خدا(ص) پيوسته و بارها مي فرمود: «إذا أُمتَّي تَواكَلَت ْ الاَمْرَ بَآلْْمَعْروُف ِ وَتَنهْي عَن ْ الْمُنْكَرِ فَلْيَأذَنُوا بوقاع ٍ مِن اللهِ؛

اگر امت من امر به معروف را به عهده هم ديگر گذارند بايد در انتظار عذاب خدا باشند.

احاديث واخبار فراوان ديگري بر حياتي بودن واجب الهي دلالت دارد كه با گذر بر تاريخ عصر حضرت ابا عبد الله (ع) ونگرش بر اجتماع آن روز در خواهيم يافت كه در آن جامعه نهي از منكر وامر به معروف به بهانه هاي مختلف وواهي به فراموشي سپرده شده بود واباحه گري وتسامح وترويج دين سمحه وسهله وتحريف شده موجب تعطيلي اين واجب اساسي گشته بود كه به بروز حادثه كربلا منتهي گشت .