كوفه را سعد بن ابي وقاص در سال هفدهم براي جاي دادن لشكريان ساخت . درآغاز كار غرض از ساختن آن ، فراهم كردن جايي براي سكونت سربازان بود، اما ديري نگذشت كه گروهي از اصحاب پيامبر (ص) و ديگر مردم بدان شهر روي آوردند. هر چه دامنه فتح در شرق گسترش مي يافت ، دسته هاي بيشتري از مردم سرزمين هاي فتح شده ، به كوفه مي آمدند.

امام علي (ع) پس از غلبه بر پيمان شكنان جمل ، از بصره به كوفه رفت و آن شهر را مركز خلافت خويش كرد و تا پايان عمر به مدينه بازنگشت . برخي از عواملي كه موجب شد، اميرمؤمنان علي (ع) كوفه را مركز خلافت برگزيند، عبارتند از:

1ـ حضور بسياري از اصحاب رسول الله (ص) در اين شهر كه در هيچ يك از شهرهاي ديگر به اين تعداد نبودند. در جنگ صفين دو هزار و شش صدتن از صحابه مقيم كوفه ، همراه امام (ع) بودند.

2ـ موقعيت خاص نظامي اين شهر، در برابر شام و سركشي معاويه .

3ـ حضور نام آورترين قبايل و شخصيت هاي مسلمان از شهرهاي حجاز، يمن و ديگر شهرها در كوفه .

4ـ بي توجهي و عدم علاقه مردم ديگر شهرها به اهل بيت (ع).

5ـ از نظر جغرافيايي ، در قلب جهام اسلام آن روزگار جاي داشت و بر ايران ، حجاز،مصر و جزيره مسلط بود.

از زمان ورود امام علي (ع) به كوفه ، اين شهر اهميتي خاص يافت . كوفه تا زمان شهادت اميرمؤمنان (ع) به سال چهلم هجري ، مركز تحولات نظامي ، سياسي و اجتماعي جهان اسلام بود. سركشي كوفيان از رويارويي با لشكريان معاويه ، غارت هاي ضحاك بن قيس ، نعمان بن بشير، سفيان بن عوف غامدي از جمله وقايعي است كه به كوفه و كوفيان مربوط مي شود.

بعد از شهادت امام علي (ع)، كوفيان با امام حسن (ع) بيعت كردند. سستي مردم كوفه در برابر ترفندهاي بني اميه از عواملي بود كه امام حسن (ع) مجبور به صلح با معاويه شد پس از آن كه امام حسن (ع)، صلح كرد و كوفه را ترك كرد، خاطر معاويه از درگيري با سپاهي منظم در عراق آسوده شد. در اين دوران معاويه ، تا آن جا كه توانست ازآزار كوفيان دريغ نكرد. بسياري از مردم دين دار را با مكر و حيله و دادن امان به دام انداخت و سپس بر خلاف مسلماني ، دستور كشتن آنان را داد و چه بسيار تحقيرها كه در حضور شاميان بر بزرگان كوفه روا نداشت . اندك اندك كوفيان از تحمل اين همه ستم و تحقيرها به جان آمدند و همين كه معاويه مرد، كوفيان احساس كردند، فرصتي مناسب براي اقدامي تازه به دست آمده است . در اين موقعيت تنها ايالتي كه سرنگوني رژيم اموي را مي خواست و براي اجراي اين منظور عملاً دست به كار شد، كوفه بود. نامه هاي زيادي براي امام حسين (ع) نوشته شد و از او دعوت شد كه به طرف كوفه حركت كند. امام براساس خواست مردم كوفه به طرف آن شهر حركت كرد ولي اكثر كوفيان برخلاف نامه هاخويشان ، به امام خيانت كردند و وي را در مقابل امويان تنها گذاشتند.