دهها آيه از قرآن مجيد، لزوم اين نظارت همگاني را ثابت مي كند؛ ليكن فقيهان بزرگوار، شرايطي را كه برگرفته از مجموع آيات و روايات است ، در وجوب امر به معروف و نهي از منكر ذكر كرده اند كه توجه خوانندگان گرامي را به آنها جلب مي كنيم :

1. مفهوم و مصداق معروف و منكر را بشناسد.

2. احتمال تأثير داشته باشد وگرنه لغو است ؛ ليكن مراد از اثر، اثر نقد و بالفعل نيست ، اگر احتمال دهد كه در آينده ، مؤثر خواهد شد يا از تكرار منكر، پيش گيري خواهد كرد يا در بازدارندگي ديگران اثر خواهد داشت ، يا سبب اتمام حجت بر همگان خواهد شد، نهي از منكر واجب است .

3. تارك معروف و فاعل منكر بر ادامه رفتارش پافشاري داشته باشد وگرنه با صدور يك گناه از فردي و توبه از آن ، ديگران هيچ وظيفه اي ندارند.

4. ضرر و مفسده بزرگ تري در كار نباشد؛ اين شرط در صورتي است كه ضرر جمعي و ديني در ميان نباشد وگرنه بايد اهم و مهم ّ رعايت شود.

5. آمر و ناهي بايد عادل باشد و به گفته هايش عمل كند؛ اين مورد از شرايط كمال است ؛ زيرا بدون آن نمي تواند در ديگران اثر گذار باشد.

در پايان ، شايسته است كه مراتب سه گانه امر و نهي را نيز باز گويم :

1. رفتاري .

2. گفتاري .

3. برخورد عملي .

مرتبه يكم و دوم ، همگاني است ، ولي مرتبه سوم از اختيارات حكومت اسلامي است و بايد زير نظر فقيه عادل انجام شود. از اين رو، بايد سازمان جداگانه اي شكل گيرد و با نظارت مجتهد عادل ، اين مرحله مهم نيز عملي گردد.

عن الحسين بن علي (ع): «ألا ترون أن ّ الحق ّ لايعمل به و أن ّ الباطل لا يتناهي عنه ، ليرغب المومن في لقاء الله؛ آيا نمي بينيد كه مردم به حق عمل نمي كنند و از باطل رويگردان نيستند؟ در اين موقعيت حساس ، بر هر فرد با ايماني بايسته است كه با دشمنان دين بجنگد و جانش را در اين راه قرباني كند و به لقاي يار بشتابد.»