بازگشت

علم به شهادت و حرمت اضرار به نفس


اعتراض و اشكالي مي شود كه علم به شهادت با حرمت ضرر رساندن به نفس سازگار نيست ، زيرا از يك سو، مي دانيم كه زيان رساني به جان و خود را در جاي گاه كشته شدن ، قراردادن خودكشي است و در شرع حرام است و از سوي ديگر امام كه مي داند كشته خواهد شد اگر با پاي خود به سوي مكاني كه در آن كشته مي شود برود، خودكشي كرده و حرام است ؛ چون امام معصوم است و كار حرام نمي كند پس بايد بگوييم كه امام از شهادت خود خبر نداشته است .

پاسخ اين است كه جنگ در راه خدا براي تبليغ دين و ارشاد مردم و براي امر به معروف و نهي از منكر و حفظ اسلام از نابودي و ديگر اهداف والا، خودكشي و زيان رساني به جان نيست وگرنه بايد باب جهاد بسته شود و به بهانه حرمت اضرار به نفس هيچ حركتي بر ضد دشمنان دين نشود و آن همه فداكاري از جان گذشتگي و ايثارگري كه از آغاز اسلام تا امروز براي احياي دين انجام شده ، همه حرام و مبغوض خدا باشد.

مفسران اهل سنت در ذيل آيه شريفه (و لا تلقوا بايديكم اءلي التهلكه )؛ خود را با دستهاي تان در هلاكت نيفكنيد، رواياتي را آورده اند كه شهادت در راه خدا، از مدلول اين آيه بيرون است و حرام نيست .

زمخشري از ابو ايوب انصاري نقل مي كند كه مي گفت ما معناي اين آيه را مي دانيم ، زيرا همراه پيامبر بوديم و او را ياري مي داديم و در جنگ ها با او شركت مي كرديم و خانواده و اموال خود را رها كرده بوديم و چون اسلام پيشرفت كرد و مسلمانان بسيار شدند و جنگ با كفار پايان يافت ، ما به خانواده و فرزندان و اموال خود برگشتيم و به اصلاح آن ها اشتغال يافتيم . پس «هلاكت » رها كردن جهاد بود كه در آن افتاديم و از فيض جهاد محروم شديم .

فخر رازي روايتي آورده كه زماني پيامبر در اوصاف بهشت سخن مي گفت ، مردي از انصار به او گفت :

اجازه مي دهي در جنگ خود را به كشتن دهم . فرمود: بهشت براي تو خواهد بود پس برخاست و خود را به قلب دشمن زد و حمله برد تا در برابر رسول خدا (ص) كشته شد.

و مردي ديگر پس از آن كه پيامبر بهشت را توصيف كرد، زره خود را بيرون آورد و دور انداخت و خود را در انبوه دشمن انداخت و به آنان حمله برد تا كشته شد.