نماز در اسلام اگر چه يك عبادت فردي و وسيله پيوند معنوي عبد با معبود واقعي است . كه نه تنها هر مسلمان در هر شرايطي بايد در اَداي اين وظيفه شرعي تلاش نمايد.بلكه بايد در اِحيا و اِقامه اين فريضه ديني در جامعه اسلامي همّت گمارد.

چنان كه در قرآن كريم بيش از چهل بار از اِقامه نماز و به پاداشتن آن سخن به ميان آمده : (أَقيمُوا الصَّلَوة ) يازده بار، (أَقامُوا الصَّلوة ) نُه بار، (أقِم ِ الصَّلَوة ) پنج بار(يُقيمون َ الصَّلَوة َ) شش بار و... در زيارت نامه امامان : به ويژه حضرت سيّد الشُّهداء نيز مي خوانيم : «أَشهدُ اَنَّك َ قد أَقَمت َ الصَّلوة َ...» و يكي از امتيازهاي اين بزرگان را اقامه نماز مي دانيم . حضرت ابي عبد الله الحسين (ع) به فرموده امام چهارم نه تنها در تمام عمر شبانه روز هزار ركعت نماز خواند بلكه در شب و روز عاشورا يعني در سخت ترين شرايط ، از اقامه نماز آن هم به جماعت كوتاهي نفرمود و حتي حكمت درخواست مهلت يك شبه از دشمن زبون را عشق به نماز معرفي و خطاب به برادرش ابوالفضل (ع) فرمود:«تَدْفَعْهُم عنَّا العَشِيَّة َ لَعَّلنا نُصَلّي لِربِّنا اَللَّيلة َ و ندعُوه ُ و نستغفره ُ فَهُوَ يعلم ُ أنّي قد كنت ُأُحِب ُّ الصَّلوة َ له ُ و كثرة ُ الدُّعاءِ و الاِستِغفارِ؛

آنها را امشب از جنگ باز دار، باشد كه امشب را در پيشگاه پروردگارمان به نماز ونيايش و طلب آمرزش بايستيم ، كه خدا مي داند من همواره نماز، دعا، و استغفار را دوست داشته ام .»

امام (ع) در اين عبارات خود را عاشق نماز خوانده و اين درسي است كه نماز گزار واقعي نه تنها بايد نمازخوان باشد، بلكه هميشه بايد دوستدار نماز و مروّج فرهنگ نماز در جامعه انساني باشد.

سنگ هاي دشمن دون از هر سو امام را احاطه كرده بود و از سوي ديگر تشنگي و داغ عزيزان بر او فشار مي آورد و گريه و شيون زنان و كودكان دل سوخته حرم پيامبر دلش را مي آزرد. همانند پدرش علي در ليلة ُ الحرير و ميدان نبرد صفّين در گيراگير خون و آتش جنگ و در شرايط بحراني و بسيار خطرناك با ياران خود به نماز جماعت ايستاد و با اين نماز عارفانه و عاشقانه خويش از سرزمين گرم و سوزان نينوا به همگان پيام اقامه نماز دراوّلين وقت آن ، آن هم به جماعت داد.

حضرت ابي عبد الله در آن روز تاريخي و حماسه ساز، چنان نمازي خواند كه هيچ كس پيش از او و بعد از او توفيق انجام چنين عبادت جامع و كاملي را نيافت . زيرا امام حسين (ع) در ظهر عاشورا تمام ابعاد، اسرار، افعال ، و اقسام يك پرستش مخلصانه و نماز عاشقانه را در زيباترين كامل ترين نوع آن در پيش ديدگان دوست و دشمن ، به نمايش گذاشت .

نماز خاصّي كه با خون دل ، وضو گرفت و با تربت پاك كربلا تيمّم نمود و بامداد آن روز در عين بي آبي - به گزارش علامه مجلسي - غسل شهادت كرده بود و همه جلوه هاي پرستش اعم ّ از عبادت ظاهري و باطني ، بدني و قلبي ، مادّي ، معنوي ، فردي و گروهي درآن نماز تبلور يافته بود.

پس از پايان نماز خوف ويژه اوّلين شهيد راه نماز در جبهه كربلا، سعيد بن عبد الله حنفي را در آغوش گرفت كه به امام روح نماز مي گفت «اَوْفَيت ُ أنت َ أَمامي فِي الْجنَّة ِ؛ آري تو در بهشت پيش روي من هستي .»

به تعبير اهل معنا دو سه ساعت ديگر، براي امام همام نماز ديگري پيش آمد كه : تكبيرة ُ الاحرام ، قيام ، قرائت ، ركوع ، سجود، تشهّد و سلام ويژه اي داشت ، تكبير آن را با فرو افتادن از ذوالجناح سر داد، و قيام را به هنگام هجوم دشمن ِ دون به خيام حرم ، ركوع آن زماني بود كه تيري به قلب مقدّسش اصابت كرد و مجبور شد حضرت قامت خم كند. تا آن را از پشت سر بيرون بياورد، و آخرين سجده خونين امام ، بر پيشاني نبود، بلكه وقتي نيزه صالح بن وهب مزني بر پهلوي آن حضرت اصابت كرد و امام (ع) گونه راست روي تربت گرم نهاد و اين ذكر از سوز دل بر زبان داشت كه : «بسم َ اللهِ و بِاللهِ و علي ملَّة ِ رسول ِ اللهِ، اِلهي رِضاً بِقَضائك َ تسليماً لِأَمرك َ لا معبودَ سواك َ يا غياث َ الْمُستَغثين َ» و تشهّد و سلامش با خروج و عروج روح بلند ملكوتيش به شاخسار جنان همراه بود. ولي ديگرخود نتوانست سر از سجده بردارد و تا دشمن سر مقدّس آن حضرت را به اَوج سنان و نيزه بالا برد. كه آن حضرت با تلاوت آيات سوره كهف به عنوان تعقيب نماز، دشمن را تهديد وعقوبت فرمود: چه خوب سروده است صغير اصفهاني :



الحق نماز او به درِ بي نياز كرد كز

خون وضو گرفت و به مقتل نماز كرد



عشق از شه شهيد بياموز كان چه داشت

از جان و دل به درگه جانان نياز كرد



ساقي هر آنچه جام بلا دادش به دست

دست از براي ساغر ديگر دراز كرد



گه در تنور گه به سنان شد سرش عجيب

در راه عشق طي ّ نشيب و فراز كرد



در دل «صغير» را چه شرر بود كاين چنين

جان ها كباب از سخن جان گداز كرد