بازگشت

نماز نماد دين و نمود دينداري


ارزش و جايگاه نماز در جهان بيني توحيدي و دين فِطري اسلام ، بر هيچ مسلماني پوشيده نيست ، زيرا در قرآن كريم 105 بار از نماز ياد شده و از مهم ترين سفارشات انبياء، بارزترين عَمَل عبادي پيامبران و در روايات شيعه و سنّي به عنوان يكي از اركان بناي اسلام معرّفي شد. نماز اوّلين فريضه الهي است كه در اسلام تَشريع و تا آخرين لحظه عمر در هر شرايطي (در دريا، زمين ، هوا، ميدان جنگ ، و حتّي در حال بيماري )هر مكلّف بايد به هر نحو ممكن اين تكليف الهي را انجام دهد. وُجوب نماز ضَروري دين و مُنكر آن مُرتَدّ و مُستحِق ّ مَجازات سخت خواهد بود.

در سخنان بنيان گذار اسلام ، نماز ستون دين ، پرچم و آرم اسلام ، سيماي مكتب ، نور و معراج مؤمن ، وسيله سنجش اَعمال و كليد بهشت ، تشبيه گرديده است . در بيان امام صادق (ع) برترين چيزها شناخته شده است . فرمود «ما أَعْلَم ُ شَيئاً بَعْدَ الْمَعرِفَة ِ أَفضَل َ مِن ْ هذه الصّلوة ِ»؛ بعد از شناختن خدا چيزي را برتر از نماز نمي شناسم .» در اخرين لحظات شهادت خود به خويشان فرمود: «اِن َّ شَفاعَتَنا لا تَنال مُستَخِفّا بِالصَّلوة ِ.؛ همانا شفاعت ما به كسي كه نماز را سَبُك شمارد نمي رسد.»

پيامبر اسلام ترك عمدي نماز را كفر مي داند و مي فرمايد: «مَن ترك الصلاة متعمداً فقد كفر»اين كار بر خلاف گناهان ديگر، همراه با لذّت و شهوت نيست ؛ بلكه ترك نماز سَهل انگاري است و بي اعتنايي به نماز نشانه ضعف ايمان و بي ديني به شُمار مي آيد.

به خاطر اهميّت نماز بود كه پيامبر (ص) مي فرمود: «قُرّة َ عَيني فِي الصّلوة ِ؛ نماز نورچشم من است .» وامام اول ما علي (ع) در حال نماز اولين شهيد محراب شد. فاطمه بانوي نمونه اسلام هم چون پدر، آن قدر نماز خواند، كه پاهاي مباركش ورَم نمود. نورديدگانش حُسين و زَينب ، در سخت ترين روزهاي زندگي ِ خويش در واقعه عاشورا نماز نافله را نيز به فراموشي نسپردند. همه پيشوايان دين از نوادگان او، تا مَهدي مَوعود(عج )همه عمر گرانبهاي خويش را صرف اِحيا و اِقامه نماز به درگاه بي نياز كرده اند.

پرداختن به احكام و اَسرار فراوان نماز، در اثار گرانبهاي عالِمان ديني از كُليني تاخُميني - كه تنها شهيد اوّل (734 - 786 ه ق )در دو كتاب «اَلْفيّه » و «نَفْليَه » خود با الهام ازحديث لِلصّلوة ِ اَربَع ُ اَلف ِ حَدُودٍ به بيان هزارواجب و سه هزار مستحب ، پيرامون نمازپرداخته است - كه اين رويكرد به نماز نشانه جايگاه والاي نماز در فرهنگ غنّي ِ اسلامي است . چنان كه صاحب جواهر با اِستناد به رِوايات وارده مي نويسد «بَل هي اصل ُ الاسلام ، وخيرُ العمل ، و خيرُ موضوع ، و الميزان و المعيار لساير اعمال الاَنام . فمن و في بها استوفي أجر الجميع و قُبِلَت منه كلُّها. فهي حينئذ للاعمال بل للدين كالعمود للفُسطاط ، و لذا كانت اوّل ما يحاسَب به العبد و يُنظَر فيه من عمله . فاذا قُبِلَت منه نظر في ساير عمله و رُدَّ عليه . فلا غَرو لو سَمِّي تاركها من الكافرين ، بل هو كذالك لو كان له الدّاعي الاستخاف بالدين »