بازگشت

انقلاب ارزشها در انقلاب اسلامي ايران


اولين كلام امام - رضوان الله تعالي عليه - پس از سقوط نظام ستمشاهي كه با حركت مقتدرانه انقلاب مقدس اسلامي آغاز شد در جهت تثبيت مباني انقلاب و دگرگون سازي ارزشهاي جامعه تحت ستم شاهنشاهي بود.

در نظام حاكميتهاي سلطنتي در طول تاريخ در اين كشور، ارزش در قدرت و ثروت و تجمل و تشخصات مادي بود. حتي كار به جايي رسيد كه در بعضي از مقاطع زماني براي علما و دانشمندان و شخصيتهاي فكري هم اقتدار و ثروت ارزش به حساب مي آمد.

امام (ره) پس از پيروزي انقلاب طي بيانات زيبا و ظريف خود براي درهم كوبيدن ارزشهاي طاغوتي فرمود: «من شما طبقه گودنشينان را از آن كاخ نشينان بالاتر مي دانم، اگر آنها لايق اين باشند كه با شما مقايسه شوند». [1] .

رفاه طلبي در اقشار جامعه در كنار زرق و برقهاي زندگي طبقات مرفه و پول و ثروت در رژيم شاهنشاهي آنچنان عميق در بينش فكري مردم چهره ارزش يافته بود كه مشكل مي شد آن را از فكر مردم بيرون آورد. امام (ره) براي اينكه اين ديدگاه را اصلاح كند، پرده از واقعيت زندگي عناصر مرفه برداشت و فرمود:

«گمان نكنيد كه كاخ نشينها بسيار مرفه هستند. آنها دلهايشان لبريز از تزلزل است، آنها قلبهايشان آرام نيست، تزلزلي كه در بين كاخ نشينها هست در بين كوخ نشينها نيست. آرامشي كه اين طبقه محروم دارند، آن طبقه اي كه به خيال خودشان در آن بالا هستند ندارند. شما اگر توجه كنيد قدرتهاي بزرگ را ببينيد، مي بينيد كه آنقدر اضطرابهايي كه در سران قدرتهاي بزرگ هست در شما اشخاصي كه براي خدا عمل مي كنيد و از خدا مي خواهيد اجر در شما اين اضطراب نيست. اين يك نعمتي است كه خدا به شما داده و شايد ماها هم نتوانيم درست بفهميم نعمتهاي خفي الهي را». [2] .

اندكي تأمل و دقت در فرمايشات امام (ره) كه در سالهاي اول انقلاب در موقعيتهاي گوناگون و مناسبت هاي مختلف اظهار مي فرمودند، ما را متوجه اين حقيقت مي كند كه عملكرد امام (ره) درست همانند باغباني مدبر و ماهر از سرزمين دلها و مغزها ارزشهاي طاغوتي را جدا مي كرد و ارزشهاي اسلامي را كه در رابطه با خدا و احسان به خلق بود، جايگزين آن مي فرمود:

«شايد بسياري گمان كنند كه رفاه مادي و دارا بودن اموال در بانكها و دارا بودن زمين يا پاركها و امثال اينها براي انسان سعادت مي آورد. اين يك اشتباهي است كه انسان مي كند. انسان گمان مي كند كه سعادتش به اين است كه چند تا باغ داشته باشد، چند تا ده داشته باشد، در بانكها سرمايه داشته باشد، در تجارت چه باشد. شايد انسان اين گمان را مي كند، لكن ما وقتي كه ملاحظه مي كنيم و سعادتها را سنجش مي كنيم، مي بينيم سعادتمندها آنهايي بودند كه در كوخها بودند. آنهايي كه در كاخها هستند سعادتمند نيستند. آن مقداري كه بركات از كوخها در دنيا منتشر شده است، هيچ در كاخها پيدا نمي شود. ما يك كوخ چهار پنج نفري در صدر اسلام داشتيم و آن كوخ فاطمه زهرا سلام الله عليهاست. از اين كوخها هم محقرتر بوده، لكن بركات آن چيست؟ بركات آن كوخ چند نفري آنقدر است كه عالم را پركرده است از نورانيت و بسيار راه دارد تا انسان به آن بركات برسد». [3] .

عملكرد امام (ره) در اجراي خط پيشوايي و امامت خود، در راهبرد انقلاب دقيقا مطابق با كلمات و فرمايشات آن حضرت بود. رهبر سازنده و روشنگر انقلاب اسلامي در اجراي دگرگون سازي ارزشها در ابتداي انقلاب آنچنان موفق بود كه به طور ناگهاني در جامعه ما تمام معيارها عوض شد، قيمت اتومبيلهاي آخرين سيستم در حد فاحش تنزل كرد. املاك و ويلاها و كاخهاي مجلل بي ارزش شد و حتي افراد متمكن نمي توانستند از امكانات متجملانه استفاده كنند، چون آنها به طاغوتي بودن متهم مي شدند. رشد در خانواده اي مستضعف و جنوب شهري و زندگي در خانواده كارگر يا كشاورز براي افراد سطح بالاي جامعه يك افتخار به حساب مي آمد.

نتيجه تربيت و راهبري امام (ره) در حركت عميق انقلاب، در ايثارها و فداكاريهاي امت در طي هشت سال دفاع مقدس ظاهر شد. دقيقا ارتباط با خدا و عشق به حق و احساس مسئوليت سازندگي در مسند ارزش، جايگزين پول و مقام و قدرت شده بود.

شاهد صادق اين مطلب حركتهاي غيورانه و مرد آفرين جهاد سازندگي در كنار ايثارگريها در جبهه هاي دفاع مقدس بود.


پاورقي

[1] سخنراني امام در جمع گودنشينان، مورخ 17 / 1 / 1360.

[2] منبع پيشين.

[3] سخنراني امام (ره) در جمع گروهي از مقامات مملکتي. روزنامه اطلاعات 16 / 1 / 62.