از جمله مسائل ارزشي و ضد ارزشي، موضوع عزت و ذلت است. عزت در همه مملكتها و اقوام و در همه فرهنگها ارزش و ذلت ضد ارزش به حساب مي آيد. منتها مفهوم و مصداق آن در فرهنگهاي مختلف متفاوت است. برخي عوامل مادي جاهلي ذلت را در نداشتن و نخوردن و لذت نبردن مي پندارند و عزت را در كاخهاي مجلل و زندگيهاي مرفه جويا مي شوند.

فرهنگ عاشورا از ذلت و عزت چهره ديگري نشان مي دهد. بر سر هدف ماندن و مردانه ايستادن و در راه آن جان دادن عزت است يعني ارزش. از هدف دست كشيدن و به خاطر ترس از مرگ، عقب نشيني كردن ولو زندگي مادي مرفه متجملانه داشتن ذلت است يعني ضد ارزش. اين نكته در اين بيان امام (ع) مشخص مي شود كه مي فرمايد: «زنازاده فرزند زنازاده مرا مخير كرده بين مرگ و ذلت، دور است از ما ذلت. خدا و پيامبر و دامنهاي پاك و مقدسي كه ما را پرورانده اند ذلت را براي ما نمي پسندند».

در رويايي با دشمن امر بر امام داير شد بين اينكه كشته شود و يا از هدف خود دست بكشد و عقب نشيني كند و زنده بماند. شق دوم از ديدگاه فرهنگ امام مصداق ذلت است و در فرهنگ الهي و نبوي و خانوادگي آن حضرت اين ذلت، ضد ارزش است.