چـنـان كـه در اوّل بـحـث اشـاره كـرديـم، نـظـرات و تـحـليـل هـاي فـراوانـي پيرامون نهضت عاشورا ابراز شده و اهداف ديگري نيز براي آن بـرشمرده اند كه از ميان آنها مسأله تشكيل حكومت و شهادت، برجسته تر از ديگر اهداف اسـت و بـزرگـانـي اذعـان كـرده انـد كـه امـام حـسـيـن (ع) بـراي تشكيل حكومت قيام كرد و عدّه اي نيز هدف آن حضرت را شهادت در راه خدا دانسته اند.

بـه نـظـر مـي رسـد خـلاصـه كـردن هدف والاي اباعبدالله (ع) در دو مورد بالا از عظمت و بـزرگـي آن مـي كـاهـد و يـا دسـت كـم بـايـد گـفـت، گـويـنـدگـان آن، بـحـث را كـامـل نـكـرده و قـصـد آنها بيان اهداف كوتاه و مياني نهضت عاشورا بوده و يا جاي هدف و نتيجه تغيير يافته است؛ چنان كه رهبر عزيز انقلاب اسلامي مي فرمايد:

بنده به نظرم اين جور مي رسد؛ آن كساني كه گفته اند «هدف، حكومت بود» يا «هدف، شهادت بود» ميان هدف و نتيجه، خلط كرده اند، نخير! هدف اينها نبود، امام حسين (ع) هدف ديگري داشت، منتها رسيدن به آن هدف ديگر، حركتي را مي طلبيد كه اين حركت، يكي از دو نـتـيـجـه را داشـت؛ حـكـومت يا شهادت. البته حضرت براي هر دو هم آمادگي داشت، هم براي اين توطين نفس مي كرد، هم براي آن، هر كدام هم مي شد، درست بود، ايرادي نداشت، اما هيچ كدام، هدف نبوده. [1] .

بـنـابـرايـن امام (ع) در پي تحقق اهداف بزرگ تري بود كه به آنها پرداختيم و بدون ترديد آن اهداف در دراز مدّت به دست آمد و راز ماندگاري و پيروزي اباعبدالله (ع) نيز هـمـيـن مسأله بود. ساير امامان نيز از راه هاي ديگر به اين مهم پرداختند گرچه آنان نيز در اين راه جان باختند. به تعبير امام راحل:

مـا مـفتخريم كه ائمه معصومين ما ـ صلوات الله و سلامه عليهم ـ در راه تعالي دين اسلام و در راه پـيـاده كـردن قـرآن كـريـم ـ كـه تـشـكـيـل حـكـومـت عـدل يـكـي از ابعاد آن است ـ در حبس و تبعيد به سر برده و عاقبت در راه براندازي حكومت هاي جائرانه و طاغوتيان زمان خود شهيد شدند. [2] .