بازگشت

امر به معروف و نهي از منكر از منظر روايات


رسـول گـرامي اسلام در زمينه اصل مهم و اساسي و سرنوشت ساز امر به معروف و نهي از منكر مي فرمايد:

«لَتـَأْمـُرُنَّ بـِالْمَعْرُوفِ وَ لَتَنْهُنَّ عَنِ الْمُنْكَرِ اَوْ يُسَلِّطُنَّ اللّهُ عَلَيْكُمْ شِرارَكُمْ فَيَدْعُوا خِيارُكُمْ فَلايُسْتَج ابُ لَهُمْ [1] .

بـايـد امـر بـه مـعـروف و نـهـي از مـنـكر را پاس بداريد و گرنه (در صورت ترك اين اصـل مهم) بَدانِ شما بر شما مسلط مي شوند، بعد خوبان شما (را) مي خوانند و به آنها جوابي داده نمي شود.

پيامبر(ص) در اين سخن زيبا و پرمعنا، گوشزد مي نمايد كه اگر مي خواهيد عزت داشته بـاشـيـد و ديـگـران بـراي شما احترام قائل شوند، امر به معروف و نهي از منكر را ترك نـكـنـيد. اگر اين اصل مهم را ترك كرديد، اولين خاصيت آن ضعف، پستي و ذلت شماست. دشـمـن هـم بـه حـسـابـتـان نمي آورد. آن وقت مثل يك برده و بنده هر چه التماس كنيد كسي جوابتان را نخواهد داد!

فـريـضـه امـر بـه مـعـروف و نـهـي از مـنـكـر در بـرخـي روايـات از ديـگـر واجـبـات و اعمال پسنديده، برتر شمرده شده است. تا جايي كه امير مؤمنان (ع) مي فرمايد:

وَ اَعـْمـالُ الْبـِرِّ كـُلُّها وَالْجِهادُ في سَبيلِ اللّهِ عِنْدَالاَْمْرِ بِالْمَعْرُوفِ وَالنَّهْيِ عَنِ الْمُنْكَرِ اِلاّ كَنَفْثَةٍ في بَحْرٍ لُجِي [2] .

و همه اعمال نيك و (حتي) جهاد در راه خدا در مقايسه با امر به معروف و نهي از منكر همچون رطوبت دهان در مقايسه با درياي پهناور است!

نيز امام باقر(ع) مي فرمايد:

اِنَّ الاَْمـْرَ بـِالْمـَعـْرُوفِ وَالنَّهـْيَ عـَنِ الْمُنْكَرِ فَريضَةٌ عَظيمَةٌ بِها تُقامُ الْفَرائِضُ وَ تَأْمَنُ الْمـَذاهـِبُ وَ تـَحـِلُّ الْمـَكـاسـِبُ وَ تـُرَدُّ الْمـَظـالِمُ وَ تـُعـْمَرُ الاَْرْضُ وَ يُنْتَصَفُ مِنَ الاَْعْداءِ وَ يَسْتَقيمُ الاَْمْرُ [3] .

امر به معروف و نهي از منكر فريضه بزرگي است كه ديگر واجبات به وسيله آن تحقق پـيـدا مـي كـنـد و در پـرتـو آن راه هـا امـن شـده و كـسـب هـا در مـسـيـر حـلال و مـشـروع قـرار مـي گـيـرد، از سـتـم جلوگيري و زمين آباد مي شود و حق از دشمنان بازپس گرفته شده، امر دين و دنيا قوام و پايداري مي يابد.

بـنـابـرايـن، عـامـل اصـلي در نـهـضـت حـسـيـنـي، امـر بـه معروف و نهي از منكر بود. اين اصـل مـهـم و ايـن فـريـضـه بـزرگ در عـرض ديـگـر واجـبـات قـرار نـمـي گـيـرد، بلكه عـمـل خـيري است كه به بركت آن، همه نيكي ها رشد مي كند و چه بسا در اثر قيام يك آمر بـه مـعـروف و نـاهـي از مـنـكر، جامعه اي به سوي سعادت حركت كند و از گرداب فساد و گـنـاه نـجـات يـابـد. از ايـن رو، بـر هـر فـرد مـسلماني لازم است براي اقامه و احياي اين فـريـضـه بـزرگ بـا شـرايـط، آداب و مـراتـب آن آشـنـايـي پـيـدا كـنـد و سـپـس در عمل به آن كوشا باشد.


پاورقي

[1] فروع کافي، ج 4، ص 56.

[2] محجّة البيضاء، فيض کاشاني، ج 4، ص 99.

[3] فروع کافي، کليني، ج 5، ص 55.