بازگشت

امر به معروف و نهي از منكر در قرآن


امـر بـه مـعـروف و نهي از منكر، يگانه ضامن بقاي اسلام و به اصطلاح علّت مبقيه است. آيـا يـك كـارخـانـه بـدون بـازرسـي، نـظـارت و رسـيـدگـي دائمـي مـهـنـدسـان، قـابـل بـقـاسـت؟ جـامـعـه هـم چـنـيـن اسـت. نـظـارت و بـررسـي امـور مـسـلمـانـان نـيـز طبق اصل «امر به معروف و نهي از منكر» صورت مي گيرد.

نـبـودن ايـن اصـل، مـتـلاشـي شـدن، تـفـرّق و گـنـديـدن پـيـكـر اجـتـمـاع را بـه دنـبـال دارد. آيـات قـرآن در ايـن زمـيـنـه بـسـيـار زيـاد است. قرآن كريم بعضي از جوامع گـذشـته را ياد مي كند كه متلاشي و هلاك شدند و تباه و منتقرض گشتند به سبب اين كه در آنها نيروي اصلاح نبود، نيروي امر به معروف و نهي از منكر نبود:

فَلَوْ كانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ اُولُوا بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسادِ(هود: 116)

در نـسـل هاي گذشته يك عده مردم صاحب مايه (مايه عقلي، فكري، روحي) نبودند كه با فساد مبارزه كنند تا در نتيجه اين ملت ها در اثر فساد؛ تباه، منقوض و هلاك نشوند.

درباره قوم ديگر مي فرمايد:

كانُوا لا يَتَناهَوْنَ عَنْ مُنْكَرٍ فَعَلُوهُ لَبِئْسَ ما كانُوا يَفْعَلُونَ(مائده: 79)

اينها بدبخت، بيچاره و هلاك شدند چون نهي از منكر نمي كردند و بسيار بد مي كردند.

نيز خطاب به مسلمانان مي فرمايد:

وَلْتَكُنْ مِنْكُمْ اُمَّةٌ يَدْعُونَ اِلَي الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُون بِالْمَعْرُوفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَ اُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ(آل عمران، 104)

بـايـد در مـيان شما يك امّت (يك جمعيّت) كارش امر به معروف و نهي از منكر باشد. تنها چـنـيـن امـتـي (كـه در مـيـان آنـهـا دعـوت بـه خـير، امر به معروف و نهي از منكر وجود دارد) رستگارند.

در آيه اي ديگر مي خوانيم:

كُنْتُمْ خَيْرَ اُمَّةٍ اُخْرِجَتْ لِلنّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ تَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ

(آل عمران، 110)

مـسـلمـانـان! شـمـا بـهـتـريـن امـتـي هـسـتـيـد كـه بـه نـفـع بـشـريـت ظـهـور كـرده ايد، به دليل آن كه آمر به معروف و ناهي از منكر هستيد.

بـنـابـرايـن، ما زماني مي توانيم در جهان ادعاي شرف، بزرگي و عزتمندي بكنيم كه ايـن اصـل مـهـم را پـاس بـداريـم و بـا آشـنـايـي كـامـل بـه نـحـوه انـجـام آن، در عمل به آن بكوشيم.