پـيـامـبـر اكـرم (ص) براي حكومتي كه به وجود آورد، خطوطي را ترسيم كرد و جامعه را براساس آن خطوط بنا نمود كه مهم ترين آنها عبارتند از:

1 ـ مـعـرفـت شـفـاف و بـي ابـهام: اولين خط اصلي حكومت نبوي عبارت از معرفت شفاف و بـدون ابـهـام نـسـبـت بـه دين، احكام ديني، جامعه، تكليف، خدا، پيامبر و طبيعت بود. همين معرفت كه به علم و علم اندوزي منتهي شد و جامعه اسلامي را در قرن چهارم هجري به اوج تمدن علمي رساند. پيامبر اكرم (ص) در مسائل ديني و بنيان هاي فكري و تكاليف فردي و اجـتـماعي ابهامي باقي نمي گذاشت و هر جا كه ابهامي به وجود مي آمد، با استمداد از آيه اي كه نازل مي شد، ابهام را برطرف مي كرد.

2 ـ عدالت مطلق و بي اغماض: دومين خط اصلي حكومت نبوي عدالت مطلق و بي اغماض در تقسيم امكانات، در قضاوت و اجراي حدود الهي، و اعطاي مناصب و مسؤوليت ها بود.

پـيـامـبـر اكـرم (ص) عدل مطلق و بي اغماض بود و از نظر آن حضرت، هيچ كس در جامعه اسلامي مجاز نبود از چارچوب عدالت خارج شود.

3 ـ عـبـوديـت كـامـل: سـومـيـن خـط اصـلي در حـكـومـت نـبـوي، عـبـوديـت كـامـل و خـالصـانـه در مـقـابـل پـروردگـار بـود. آن حـضـرت، انسان ها را براساس همين اصـل تـربـيـت مـي كـرد و سفارش ‍ مي نمود كه در همه عرصه هاي زندگي از آن فاصله نـگـيـرنـد و نـه تنها كارهاي فردي از قبيل نماز را به قصد قربت انجام دهند، بلكه همه مـسـائل مـربـوط بـه نـظـام حـكـومـت، نـظـام زنـدگـي مردم و روابط و مناسبات اجتماعي را براساس عبوديت حق صورت دهند.

4 ـ عـشق و عاطفه جوشان: ديگر خط اصلي حكومت نبوي، عشق و عاطفه جوشان امّت اسلامي بـه خـداونـد، پـيامبر و اهل بيت ايشان و برادران ديني بود. امّت نبوي براساس همين آموزه ديـنـي تـربـيـت مي يافتند و موظف بودند كه اين خط اصلي را در خانواده و جامعه اسلامي پـي گـيـرنـد؛ به فرزندان خود محبّت كنند، به همسرشان عشق بورزند و محبت كنند، به پـيـامـبـر و اهـل بـيـت ايـشـان محبّت داشته باشند، به برادران مسلمان محبت كنند و در نهايت روابط خانوادگي و اجتماعي خويش را براساس اين عشق و محبت الهي تنظيم نمايند.

پـيامبر اكرم (ص) پس از ترسيم اين خطوط، جامعه را براساس آنها بنا نمود و حكومت را ده سـال به همين شكل به سمت تعالي و كمال سوق داد. تمام تلاش آن حضرت در اين مدّت اين بود كه اين پايه ها استوار و محكم شود و ريشه بدواند. ثمره آن همه تلاش حضرت، ايـجـاد تـحـوّلي بـزرگ در هـمـه عـرصـه هـاي جـامـعـه شـد و بـا تـحـوّل در بـينش ها و ارزش ها، انسان هايي را تربيت نمود كه بحق اُسوه پاكي، ايثار و از خودگذشتگي شدند. [1] .