منابع تاريخ اسلام، معاويه را فردي زيرك معرفي مي كنند و گفته اند كه وي يكي از چهار

زيرك عرب (دهاة عرب) [1] بود اما مطالعه در احوال او نشان مي دهد كه او چنانكه امام علي (ع) فرمود، [2] در فريب كاري و نيرنگ بازي دستي بلند داشت. آنچه از نيرنگش در نبرد صفين مذكور است و حيله اي در انعقاد صلح با امام حسن (ع) به كار بست، [3] موردي از موارد بسيار است.