بازگشت

گفتار حسين المعروف بقدر المعرفة


علامه شيخ عبدالرحمان بن عبدالسلام الصفوري شافعي بغدادي متوفاي 884 در كتاب


خود نزهة المجالس نقل مي كند كه اعرابي بر حسين (ع) وارد شد و گفت: از جدت شنيدم كه مي گفت هر وقت سئوال كرديد از يكي از چهار كس طلب حاجت كنيد 1- عربي شريف 2- مولايي كريم 3- حامل قرآن 4- صاحب جمال زيبا. اما عرب بوسيله شما شرافت پيدا كرده و اما كرم سيره شما است (سجيتكم الكرم) و اما قرآن در خانه ي شما نازل شده و اما جمال زيبا از پيامبر شنيده ام مي فرمود هر وقت خواستيد مرا نگاه كنيد به روي حسن و حسين عليهماالسلام نگاه كنيد.

امام فرمود حاجت تو چيست؟ عرب نياز خود را بر زمين نوشت امام فرمود: از جدم شنيده ام (المعروف بقدر المعرفة) عطايا به مقدار درك و شناخت انسان بايد باشد و پدرم علي (ع) فرموده (قيمة كل امرء ما يحسنه) ارزش هر مرد بقدر كردار درك او است.

من از تو سه مسأله مي پرسم اگر يكي را جواب دادي يك سوم خواسته ي تو را مي دهم و اگر دو تا را جواب دادي دو ثلث را مي دهم و اگر همه را جواب دادي همه ي مال را مي دهم. عرب گفت: بپرس اگر دانستم جواب مي گويم مال را مي گيرم و اگر ندانستم ياد مي گيرم.

امام فرمود كدام يكي از اعمال افضل است گفت: (الايمان بالله) امام فرمود: نجات بنده از هلاكت با چيست؟ عرب گفت: (الثقة بالله): اعتماد به خدا است) امام: زينت بنده چيست؟ عرب: (علم معه حلم: دانش كه همراه با بردباري باشد) امام: اگر آن نشد؟ عرب: (مال معه كرم: ثروت همراه با جود سخا. امام: اگر آن هم نشد؟ عرب: «فصاعقة تحرقه: صاعقه آسماني بيايد او را بسوزاند) امام از خوشحالي خنديد يك كيسه طلا كه همراه داشت همه را به او داد [1] و اين روايت در صفحات قبل از بحار با اضافه انگشتر نقل شده ولكن صدر روايت متفاوت است و از سخنان حسين (ع) است لا تطلب من الجزاء الا بقدر ما صنعت و لا تفرح الا بما قلت من طاعة الله و لا تتناول الا بما رئيت لنفسك له اهلا از يارانت اميدوار مباش مگر به مقداري كه عمل كردي و خورسند مباش به طاعت مگر بمقدار آنچه موفق شده اي به كاري دست نزن مگر اينكه به آن اهليت داشته باشي.



پاورقي

[1] احقاق الحق طبع جديد ج 11 ص 442 و فخر رازي در تفسير خود در اول بهتره ذکر کرده.