بازگشت

عاشورا در ادبيات عام


ادبيات عام در فرهنگ اسلامي - چنانكه ذكر شد - موضوعي است بس گسترده كه سخن از آن و نشان دادن نفوذ يا تأثير ادب عاشورايي در آن، پژوهشي مستقل و مفصل را مي طلبد. تواريخ متعدد اسلامي - چه از طرف شيعه و چه از طرف اهل سنت - قيامها و حركتهايي را بعد از نهضت عاشورا ثبت كرده اند، كه همگي به نحوي متأثر از آن بوده يا دست كم با بهانه آن و گواه گرفتن حركت حسين (ع) در مقابل مظالم حكومت وقت قيام كرده اند. و در اين ميان نبايد فراموش كرد كه هر كدام از آنها به نحوي در فرهنگ معاصر خود صاحب اثر بودند و در تاريخ، كلام، فقه، ادبيات و... مرام و مكتبي داشتند كه به طور مستقيم منبعث از روز تعاليم نهضت و قيام به حق اهل بيت (ع) - و بويژه قيام عاشورا - در برابر ظلم و جور حاكمان بيدادگر بوده است... [1] .

در اينجا به عنوان نمونه به برخي از جلوه هاي اين تأثير در دو محور ذيل مي پردازيم:

1- كتب تواريخ و متون ديني

2- ادبيات عامه و نگرش عمومي مردم - عام و خاص - درباره ي نهضت عاشورا

آنگاه در گفتار بعد، به طور خاص به برخي از شعراي بزرگ اين مكتب، و موضوع آنان در برابر خلفاي وقت، اشاره خواهيم كرد.


پاورقي

[1] به عنوان نمونه مراجعه شود به مقاتل الطالبيين که تا قرن چهارم دهها قيام را پس از نهضت عاشورا برمي‏شمارد که‏ همگي از علويين بود و از مکتب عاشورا متأثر بوده‏اند.