علي اكبر شهيد فرزند بزرگ اباعبداللَّه الحسين، مادرش «ليلا» دختر «ابو مرّة بن عروة بن مسعود ثقفي» روز يازدهم شعبان سنه 33 هجري در شهر مدينه متولّد شد، و در روز عاشورا يك جوان پرتوان 28 ساله بود. [1] او شب عاشورا به امر امام حسين در رأس پنجاه نفر از ياران آن حضرت براي تشنگان سپاه حضرت 20 مشك آب آورد، و پانصد نفر مأموران فرات را شكست داد! [2] و صبح عاشورا از سوي پدر مأمور شد به همراه ابوالفضل مخدّرات اهل بيت را كه گريه مي كردند آرام سازد! و در جنگ با دشمنان 120 نفر را به خاك هلاك افكند، و تمام قشون عمرسعد را متزلزل نموده و رعب و هراس در دل آنان ايجاد نمود و چنان پيش رفت كه آنان را به ضجّه و ناله واداشت و كشتگان را به 200 نفر رسانيد. [3] .

او آن چنان شايستگي داشت، كه بزرگترين دشمن آل اللَّه «معاوية بن ابي سفيان» او را شايسته خلافت مي دانست، و او را در كمالات و فضائل اخلاقي و مردمداري و شمائل نفسي و جسمي بي نظير معرّفي مي كرد! [4] كه همه اينها نشانه اين سخن است كه علي اكبر شهيد، علاوه از ويژگيهاي معنوي، از جهت سنّ و سال نيز داراي رشد جسمي و اجتماعي بود، و اينكه در تاريخ هاي مختلف سنّ او را كوچكتر از امام سجاد مي دانند معتبر نيست، و هيچگونه دليلي به اين سخن ندارند و با كمال تأسف مرحوم خواجه نصير در كتاب «نقدالمحصل» او را 7 ساله، طُريحي در منتخب 17 ساله، شيخ مفيد در ارشاد 18 ساله، ابن شهر آشوب در مناقب 19 ساله و فرقه زيديّه 4 ساله دانسته اند! [5] .

ناگفته نماند كه حضرت علي اكبر چنان در رشد و كمال بود كه در ميان تمام بني هاشم و ياران امام حسين كم نظير بود! هنگامي كه كاروان اباعبداللَّه از «قصر بني مقاتل» حركت كردند و در اثر خوابي كه آن حضرت ديده بود كلمه «استرجاع» بر زبان راند، و سه مرتبه تكرار كرد، و در توضيح آن فرمود: اسب


سواري را در خواب ديدم كه خطاب به ما مي گفت: اينان در حركتند، و اجل به دنبال آنان!

علي اكبرعليه السلام گفت: پدر جان! مگر ما بر حق نيستيم؟ فرمود: چرا؟ علي اكبر گفت: در اين صورت از مرگ باكي نيست و... [6] .

مورّخين و محدّثين محقق در اين باره به روايات و فرازهاي قابل استنادِ تاريخي پرداخته اند كه نشان مي دهد حضرت علي اكبر بزرگترين فرزند امام حسين بوده است از آن جمله:

امام سجّادعليه السلام در مجلس ابن زياد علي اكبر شهيد را برادر بزرگترخود خواند، [7] و تاريخ تولّد علي اكبر (33 هجري) جلوتر از حضرت امام زين العابدين (38 هجري) است [8] و مورّخين و محدّثين عالي مقام مانند علاّمه مجلسي [9] و ابن اثير [10] و نظاير آنان [11] علي اكبر را بزرگترين فرزند امام حسين نقل كرده اند.