«عرفان» از واژه «عرف» ريشه گرفته، و در لغت به معني «شناختن و دانستن» آمده است. و در اصطلاح علمي و كلامي آن را در خداشناسي حقيقي به كار مي برند، و كسي را كه اين مسير واقعي را بپيمايد «عارف» مي گويند.

«عارف» كسي است كه از مرتبه عبادت و بندگي خدا شروع كند، و از زهد و بي رغبتي به دنيا بگذرد، و علائق مادّي و شهواني را بگسلد، و به قلّه بندگي و عشق الهي حركت كند و از نور پرفروغ دل كه از نور هستي بخش روشنايي مي گيرد استفاده كند، و سرانجام به مقام كشف و شهود نائل آيد. [1] .

در قرآن مجيد و سخنان پيشوايان معصوم فرازها و آياتي در اين زمينه هست كه از بحث ما خارج است، [2] و ما فقط به ذكر يك آيه بسنده مي كنيم:

سَنُريهِمْ آياتِنا فِي الْآفاقِ وَ فياَنْفُسِهِمْ حَتّي يَتَبَيَّنَ لَهُمْ اَنَّهُ الْحَقُ... [3] .

ما نشانه هاي خود را در جهان آفرينش و در درون جانشان به آنان نشان مي دهيم تا آشكار گردد كه او حقّ است....


در اين آيه اِشعار دارد كه اِرائه طريق براي «سالكان» از سوي خدا مستقيماً و به صورت فطري صورت مي پذيرد، و نوري در دل ها و اَنْفُسْ افراد خاص فروزان مي گردد، و وجود حقيقي كشف مي شود، و به مقام شهود تجلّي مي نمايد...