امام حسين از سال 40 تا 50 هجرت نبوي به مدّت 10 سال در كنار برادرش امام مجتبي بود. شرايط زندگي در اين دوران بسيار سخت بود، زيرا: شهادت اميرالمؤمنين از يك طرف، اختلاف پيروان امام حسن و جرئت و جسارت منافقين در كوفه از طرف ديگر و روي كارآمدن جرثومه فساد «معاوية بن ابي سفيان» از سوي سوّم مشكل را دو چندان مي كرد.

استمرار جنگ هاي اميرالمؤمنين با منافقين، خستگي و افسردگي بخش اعظم سپاه آن حضرت، شعارهاي فريبكارانه معاويه و... هر يك عامل جداگانه در صُلح امام حسن با معاويه بود.

در حديثي از رسول خدا آمده است كه: خداوند صحيفه اي فرستاد كه در آن دوازده نامه به تعداد دوازده امام هر يك با مهر جداگانه وظيفه هر كدام از امامان را مشخّص مي ساخت. و هر كدام از ائمه وظيفه داشتند نامه مخصوص به خود را باز نموده، و به محتواي آن عمل كنند.


اين حديث كه با عبارات گوناگون در كتابهاي معتبر شيعه [1] و سنّي [2] آمده است نشان مي دهد كه هر امامي وظيفه خاصّي دارد كه خداوند آن را تعيين كرده است بنابراين تفاوتهاي ظاهري سيره ائمه با يكديگر، معلول يك سلسله عوامل طبيعي و شرايط آن عصر است.

چون معاويه روي كارآمد و بر شام و عراق تسلّط يافت، تضييقات شديدي را بر شيعيان و پيروان اميرالمؤمنين تحميل كرد، دست ها و پاهايشان را بُريد، اموالشان را مصادره كرد، حقوق و مزاياي ديواني و كشوري را قطع نمود، ستمگراني همچون «زياد بن سميّه» و «سمرة بن جندب» و امثال آنان را بر مردم مسلّط ساخت، كه بر كسي رحم نكردند و هزاران نفر را به شهادت رسانده، و برخي ها را چون «عبدالرّحمن بن حسّان» زنده بگور كردند و... [3] .

امام حسين نسبت به برادرش امام حسن احترام خاصّي قائل بود، و در زمان او، وي را امام خود مي خواند! و به ديگران معرّفي مي كرد، و در مجالس مشورتي نظرات خود را بازگو مي نمود، و سرانجام تسليم نظر امام حسن مي شد!