اين قرن، با ترك تازي هاي تيمور لنگ شروع مي شود و عراق و شام نيز از حملات او بي نصيب نمي مانند. با مرگ تيمور و بر تخت نشستن فرزند وي شاهرخ، فضاي ترويج فرهنگ و عمران در مناطق تحت سلطه تيموريان آغاز گشت و خود وي، در بازسازي خرابي هاي پدر كوشيد و حتّي همسر وي اقدام به ساختن مسجد گوهر شاد در كنار حرم رضوي در مشهد نمود. از اين گونه حركات بر مي آيد كه در اين زمان، آزادي هاي نسبي براي شيعيان وجود داشته تا شعائر خود را بروز دهند؛ چرا كه خانواده سلطنتي، با احترام به امام هشتم آنان، در كنار حرمش مسجد باشكوهي - كه هم اكنون نيز پابر جاست -، مي سازد.

از ديگر نكاتي كه وجود عزاداري را در اين قرن تأييد كند، وجود حكومتي شيعي در غرب ايران به نام «آق قويونلو» است.

شاهد ديگر، آن كه يك ايرانگرد روسي به نام «ني كي تين»، اواخر اين قرن (880ق) در سفري به شهر ري از حركت دسته جات عزاداري در اين شهر گزارش كرده است. [1] .

نكته ديگر اشارات كاشفي در مقدمه كتاب روضة الشهداء است. [2] .وي در بين منابع نقل خود، به كتب مقتلي مثل مصابيح القلوب مولي حسن شيعي سبزواري و مقتل الشهداء ابوالمفاخر رازي - كه در بر دارنده اشعار نغز است -، اشاره كرده كه نشان از وجود مقتل در عصر او دارد. همچنين از تعبير: «محبّان اهل بيت هر سال كه محرّم در آيد مصيبت شهدا را تازه سازند و به تعزيت اولاد حضرت رسالت پردازند... و اخبار مقتل شهدا كه در كتب مسطور است، تكرار نمايند» [3] كه در مقدمه كتاب او آمده است، چنين بر مي آيد كه عزاداري در اين دوران، همانند آنچه كه سيّد بن طاووس در قرن هفتم اشاره كرده، قبل از عاشورا در آغاز محرّم شروع مي شده است و مقتل خواني نيز رايج بوده است. [4] .

آنچه گفته شد، مربوط به شيعيان در شرق است و از آنچه كه در عراق مثل حلّه، كوفه، كربلا و ديگر شهرهاي شيعه نشين عراق رايج بوده، فعلاً متني در دست نداريم؛ ولي مي توان وجود عزاداري ها را، از حال و هواي اين دوران كه با گسترش تسنّن ملايم و دوازده امامي در مناطق اسلامي همراه بود، استنباط كرد.