اهمّيت روز عاشورا و لزوم بزرگداشت آن، تكريم مرثيه سرايان و مرثيه خوانان، از سوي باقرين عليهما السلام براي شيعيان تبيين شده بود؛ امّا ايشان باز هم لازم مي ديدند براي تحكيم اين آموزه ها وتبديل شدن آنها به آييني استوار، بر آنها تأكيد بورزند. در همين جهت است كه شاهد توجّه و احترام فراوان امام عليه السلام به مرثيه سراي معروف آن دوران، جناب دعبل خزاعي هستيم. قصيده طولاني او در رثاي اهل بيت پيامبر عليهم السلام خصوصاً امام حسين عليه السلام است. گزارش هاي گوناگوني از اين مرثيه خواني به دست ما رسيده كه برخي از آنها حاكي است امام پس از شنيدن ابيات مربوط به حادثه كربلا، به گريه افتادند و در پايان از وي تجليل كردند و هدايايي به وي بخشيدند.

گفتني است خوانده شدن چنين مرثيه اي در جلسه اي عمومي و نزد مأمون خليفه عباسي، نشانگر فراهم شدن زمينه گسترش عزاداري (از نوع مرثيه خواني و گريه) است.

از سوي ديگر، شاهديم، امام رضا عليه السلام همانند امامان پيشين، عظمت مصيبت روز عاشورا را يادآور مي شوند و شيعيان را تشويق مي كنند كه اين روز را تعطيل نمايند. [1] .

نمونه هاي ديگري از تلاش ايشان براي زنده ماندن ياد امام حسين عليه السلام در روايات آمده است.

- نقل گريه حضرت ابراهيم عليه السلام بر سالار شهيدان و اين كه «ذبح عظيم» در آيه «وَ فَدَيْنَهُ بِذِبْحٍ عَظِيمٍ»، [2] امام حسين عليه السلام است. [3] .

- گريه امام رضا عليه السلام پس از دريافت تربت از هديه كننده آن. [4] .