بازگشت

دلالت آيات بر سنت تعميم


آيات مزبور يهوديان معاصر رسول الله (ص) را به دو سبب محكوم و سرزنش مي كند؛ 1. اين كه گفتند: خدا فقير و نيازمند است و ما ثروتمند و بي نيازيم. 2. بناحق پيامبران را كُشتند. خداوند گفته يهوديان را شنيد و به آنان هشدار داد سخن نادرست و ياوه اي را كه گفته اند، در نامه عملشان بنويسد و بدين سبب، نيز به خاطر كشتن بناحق پيامبران آنان را محكوم و عذاب كند:

«به زودي آنچه را گفتند خواهيم نوشت، همچنين كشتن بنا حق پيامبران را مي نويسيم.» خداوند عذاب سوزناك را به يهوديان خواهد چشاند، زيرا سخن نادرستي گفتند و بناحق پيامبران را كشتند:

«و به آنان مي گوييم: بچشيد عذاب سوزان را.» آيه كريمه تأكيد دارد يهوديان معاصر رسول خدا (ص) سزاوار عقوبت با عذاب سوزانند، زيرا مرتكب گناه و معصيت شدند و خداوند به بندگان ستم نمي كند و تصريح مي نمايد كه اين (عذاب) نتيجه كاري است كه دستهاي شما از پيش فرستاده است. آيه كريمه در ادامه نقل مي كند كه از رسول خدا خواستند يك قرباني بياورد كه صاعقه آسماني آن را بخورد، تا به رسالتش ايمان بياورند. زيرا خداوند از آنان پيمان گرفته است كه تا چنين آيتي نبينند، ايمان نياورند. بعد در ردّ ادعا و وعده دروغين آنان بر ايمان آوردن، مي گويد كه پيامبران پيش از رسول خدا با دلايل روشن آمدند، حتي با اين آيتي كه آنان تقاضا دارند، اما به رغم تمامي اينها، ايمان نياورند و بر لجاجت و عناد خود اصرار ورزيدند و پيامبران را بناحق كُشتند. شكي نيست كه مخاطبان اين آيات، يهوديان معاصر رسول خدايند و تمامي ضماير به آنان بر مي گردد. آنان بودند كه گفتند: خدا نيازمند است و ما بي نياز؛ آنان گفتند: خدا از ما پيمان گرفته است. نگاهي گذرا به آيات، بر اين حقيقت تأكيد دارد. خداي متعال آنان را محكوم كرده و به عذاب سوزان نويدشان مي دهد، آن هم به خاطر اين كه پدرانشان با كشتن بناحق پيامبران بني اسرائيل، مرتكب جرم شدند. گرچه با نظر سطحي و گذرا به تاريخ و جامعه مي فهميم، يهوديان معاصر پيامبر نقشي در اين كار نداشتند، اما آيات كريمه به صراحت آنان را محكوم كرده و سزاوار عقوبت دانسته است. خداي متعال يهوديان را محكوم نموده و به سبب آنچه كردند و آنچه نكردند، عذابشان مي كند. يهوديان معاصر فقط از پيامبر خواستند يك قرباني بياورد كه صاعقه آسماني آن را بسوزاند. آنان نه انبيا را كشتند و نه معاصر قاتلان و مقتولان بودند، پس چرا آيه كريمه به كاري كه نكردند - كشتن پيامبران - و نقشي كه نداشتند، دليل مي آورد؟! پاسخ اين پرسش، سنّت «تعميم» و فراشمولي است. خداي متعال مسئوليت و نقش پدران در كشتن انبيا را به فرزندان تعميم و گسترش داده، چنان كه عقوبت پدران به سبب جرمي كه مرتكب شدند را شامل فرزندان دانسته است و دليلي را كه بر ضد پدران آورده، براي فرزندان هم بازگو كرده است. «تعميم» سنتي فراگير و شامل است و همين سنت الهي، دليل محكوميت يهود و عقوبت شان است. معناي تعميم در آيه آن است كه خداي متعال فرزندان را شريك مسئوليت و جرم و كيفر پدران دانسته، دليل تعميم را شامل هر دو مي داند.