ام كلثوم، بنت فاطمه الزهرا عليه السلام عمه ديگر حضرت رقيه از بطن دختر رسول خدا صلي الله عليه و آله مي باشد، كه ابن عبدالبر در استيعاب او را نام برده، و سبط بن جوزي نيز در تذكره الخواص گويد: حضرت فاطمه عليه السلام را فرزنداني به اين ترتيب بوده است: حضرت امام حسن، حضرت امام حسين عليه السلام، زينب عليه السلام و ام كلثوم عليه السلام

علامه خبير، سيد محسن امين عاملي، در اعيان الشيعه از وي نام برده، و در پايان شرح حال او گويد: او را به حباله نكاح عون بن جعفر طيار رضي الله عنه در آوردند. [1] .

روايت شده است كه چون حضرت سيده النساء، فاطمه الزهرا عليه السلام دنيا را وداع گفت، حضرت ام كلثوم عليه السلام برقعي به صورت انداخته و عبايي بر سر كشد كه دامن آن به روي زمين مي كشيد و با ناله جانسوز پياپي مي گفت: يا ابتاه، يا رسول الله، الان مصيبت و سختي پنهان شدن تو در نظر ما آشكار گرديد و اين فراقي است كه هرگز لقايي بعد از آن نخواهد بود.

دو شيخ بزرگوار، مفيد و طوسي، در امالي خويش آورده اند كه: انه لما ضرب امير المومنين عليه السلام احتمل فادخل داره فقعدت لبابه عند راسه و جلست ام كلثوم عند رجليه ففتح عينيه فنظر اليها فقال الرفيق الاعلي خير مستقر و احسن مقيلا فنادت ام كلثوم وا ابتاه ثم جاءت الي عبدالرحمن بن ملجم و قالت: يا عدوا الله قتلت اميرالمومنين عليه السلام قال: انما قتلت اباك قالت: يا عدوا الله اني لارجوان لا يكون عليه باس قال: فارك لها تبكين عليه و الله لقد ضربته لو قسمت بين اهل الكوفه لاهلكتهم.

يعني هنگامي كه ابن ملجم ملعون ضربت بر فرق امير المومنين عليه السلام زد آن حضرت را به سوي خانه حمل دادند، لبابه بالاي سر آن حضرت و ام كلثوم عليه السلام نزديك قدمهاي آن حضرت نشستند. حضرت در اين وقت ديدگان حق بين خود را گشود و به جانب ام كلثوم لانظري افكند و فرمود: اكنون به سوي خداوند مهربان سفر مي كنم كه بهترين مقام و نيكوترين منزل است. ناله ام كلثوم عليه السلام به وا ابتاه بلند شد، سپس به نزد ابن ملجم لعين آمد و فرمود: اي دشمن خدا، كشتي اميرالمومنين عليه السلام را؟ آن ملعون گفت: من اميرالمومنين عليه السلام را نكشتم، بلكه پدر ترا كشتم. آن مخدره فرمود: اميدوارم كه بر پدرم ا اين ضربت باكي نباشد، آن ملعون گفت: «گويا» مي بينم كه بر مرگ پدرت ناله و گريه مي كني، زيرا به خدا قسم، ضربتي بر او زدم كه اگر آن را بر همه اهل كوفه قسمت كنند همه را هلاك خواهد كرد.