بازگشت

تحقيقي كوتاه درباره حضرت رقيه


كلمه رقيّه، در اصل از ارتقاء به معني «صعود به طرف بالا و ترقّي» است.

اين نام قبل از اسلام نيز وجود داشته، مثلا نام يكي از دختران هاشم (جدّ دوم پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله) رقيّه بوده است، كه عمه پدر رسول خدا رقيّه مي شود. [1] .

نخستين كسي كه در اسلام، اين نام را داشت، يكي از دختران رسول خدا صلي الله عليه و آله از حضرت خديجه است.

پس از آن، يكي از دختران اميرالمؤمنين علي عليه السلام نيز رقيه نام داشت، كه به همسري حضرت مسلم بن عقيل درآمد.

در ميان دختران امامان ديگر نيز چندنفر اين نام را داشتند، از جمله يكي از دختران امام حسن مجتبي [2] و دو نفر از دختران امام موسي كاظم كه به رقيّه و رقيّه صغري خوانده مي شدند.

اكثر محدّثان دو دختر به نامهاي سكينه و فاطمه براي امام حسين ذكر كرده اند؛ اما علّامه ابن شهر آشوب، و محمّدبن جرير طبري شيعي، سه دختر به نامهاي سكينه، فاطمه و زينب را براي آن حضرت برشمرده اند.

در ميان محدّثان قديم، تنها علي بن عيسي اربلي - صاحب كتاب كشف الغمّه (كه اين كتاب را در سال 687 ه‍-.ق تأليف كرده است) - به نقل از كمال الدين گفته است كه امام حسين شش پسر و چهار دختر داشت؛ ولي او نيز هنگام شمارش دخترها، سه نفر به نامهاي زينب، سكينه و فاطمه را نام مي برد و از چهارمي ذكري به ميان نمي آورد.

احتمال دارد كه چهارمين دختر، همين رقيّه بوده باشد.

علامه حائري در كتاب معالي السبطين مي نويسد: بعضي مانند محمّدبن طلحه شافعي وديگران از علماي اهل تسنّن و شيعه مي نويسند: «امام حسين داراي ده فرزند، شش پسر و چهار دختر بوده است».

سپس مي نويسد: دختران او عبارتند از: سكينه، فاطمه صغري، فاطمه كبري، و رقيّه عليهن السلام.

آنگاه در ادامه مي افزايد: رقيّه عليه السلام پنج سال يا هفت سال داشت و در شام وفات كرد. مادرش «شاه زنان» دختر يزدجرد بود(يعني حضرت رقيّه خواهر تني امام سجّاد بود). [3] .


پاورقي

[1] بحار الانوار ج 15، ص 39.

[2] ترجمه ارشاد مفيد ج 2، ص 16.

[3] سرگذشت جانسوز حضرت رقيه عليهاالسلام ص 9 به نقل از معالي السبطين ج 2 ص 214.