در اصل و نسب بني اُميّه و پاره اي از افراد مشهورشان، سخن بسيار است. در ردّ نسبت بني اُميّه به قريش گفته شده است كه اُميّه، نياي آنان، بنده اي رومي بود، عبدالشمس او را خريد و به رسم عرب در جاهليّت او را پسر خود خواند. مؤيّد اين مطلب، كلام اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليه السلام در يكي از نامه هايش به معاويه است كه مرقوم فرمود: «ليس اُميّة كهاشم، و لا حرب كعبد المطلّب، و لا أبوسفيان كاءبي طالب، و لا المهاجر كالطليق، و لا الصريح كاللّصيق».

به تصريح دانشمندان، مانند محمّد عبده مصري در شرح نهج البلاغه، صريح به كسي گويند كه صحيح النسب باشد، ولصيق كسي است كه بيگانه بوده و او را به فاميل و قبيله وي چسبانده باشند.

اُميّه مرد بدنامي بود كه متعرّض زنان مي شد و به فحشا و زنا معروف بود. وي همان كسي است كه چون به ده سال جلاي وطن محكوم شد، از مكّه به شام رفت و در آنجا ده سال ماند و با زن يهودي شوهرداري زنا كرد.

آن زن در بستر شوهرش، كه فردي يهودي بود، پسري آورد و اميه او را فرزند خود خواند و بر وي نام ذكوان نهاد و او را مكنّي به ابو عمرو ساخت. سپس ‍ زن خودش را در زمان حيات خود به او داد، و اين ذكوان پدر ابومعيط وجد عقبه - پدر وليد بن عقبه، برادر مادري عثمان - است. [1] .