امام صادق عليه السلام، كه عظمت جهان افروز مقامش بسياري از كورباطنان را وادار به تسليم كرده است، شخصيت عباس عليه السلام را از زاويه اي دقيق بررسي كرده، صفات برجسته عمويش را به طور گسترده بيان مي فرمايد. سخنان آن حضرت را مي توان به سه بخش تقسيم كرد: الف) صفات بيست گانه ابوالفضل عليه السلام با عبارات مختلف؛ ب) درود و سلام امام به مقام پرابهت عباس عليه السلام؛ ج) لعن و نفرين به دشمنان ابوالفضل عليه السلام و تجاوزگران به حريم شخصيت او. اينك بخش اول كتاب معرفت امام صادق عليه السلام را مي گشاييم و از زبان خليفه خدا در زمين و امام به حق ناطق، صفات ارزشمند عباس عليه السلام را در مي يابيم. آن بزرگوار فرمود: عموي ما عباس بن علي عليه السلام چنين صفاتي داشت: 1- بصيرت نافذ، 2- بينش عظيم، 3- ايمان بسيار و شديد،


4- جهاد در محضر امام حسين عليه السلام، 5- جانبازي و ايثار، 6- شهادت در راه امام خود. [1] .

امام صادق عليه السلام در ادامه زيارت ابوالفضل عليه السلام بخشي ديگر از خصوصيات برجسته علمدار كربلا را، با عبارات «شهادت مي دهم»، برمي شمارد و مي فرمايد: شهادت مي دهم كه تو: 7- ]در برابر جانشين رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم[ در مقام تسليم بودي، 8- امام حسين عليه السلام را تصديق كردي، 9- به حجت خدا وفادار ماندي، 10- خيرخواه امام خود بودي. [2] .

امام ششم عليه السلام سپس عباس عليه السلام را چون جنگاوران و شهداي بدر خوانده، مي فرمايد: 11- من شهادت مي دهم و خدا را نيز گواه مي گيرم كه تو راه جنگاوران و شهداي

بدر را پيمودي. [3] .

آنگاه امام عليه السلام از ميزان تلاش ابوالفضل عليه السلام در راه خشنودي خداوند پرده برمي دارد و مي فرمايد: 12- شهادت مي دهم كه تو در خيرخواهي تا آخرين حد تلاش كردي و


آنچه در توان داشتي به انجام رساندي.

حضرت صادق عليه السلام در پايان اين فصل از زيارت، به تبيين جايگاه والاي عباس عليه السلام مي پردازد و مي فرمايد كه، دربرابر اين فداكاريها، خداوند بزرگ:

13- تو را در جمع شهدا قرار داد،

14- روانت را با ارواح نيكبختان همنشين ساخت،

15- وسيعترين منزل بهشتي و برترين غرفه فردوس را به تو عطا كرد،

16- يادت را در ملأ اعلي بلند ساخت.

ششمين جانشين رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم در زيارت نيمه رجب نيز خطاب به شهيدان والا و عموي بزرگوارش مي فرمايد:

17- اي «هدايت يافتگان»!

18- اي «پاكان از هر پليدي»!

19-... شما پاك و طيب هستيد و زميني كه در آن دفن گشتيد پاك و طيب شده است. [4] .

امام صادق عليه السلام در فصلي ديگر از سخنانش به عظمت مقام ابوالفضل عليه السلام درود مي فرستد و مي فرمايد:

سلام خدا و سلام فرشتگان مقربش و سلام پيامبران مرسل و بندگان شايسته الهي و سلام همه شهدا و صديقان، سلامهاي پاك و طيب در صبحگاهان و شامگاهان، بر تو باد اي فرزند اميرالمؤمنين. [5] .


در بخشي ديگر از سخنان حضرت صادق عليه السلام، شاهد نفرين بر دشمنان بي شرم عباس عليه السلام هستيم كه با عبارات مختلف بيان مي شود:

خدا لعنت كند آن را كه حق تو را نشناخت و حرمت تو را پاس نداشت.

... خدا لعنت كند كسي كه حق تو را نشناسد و مقام تو را سبك بشمارد.

... خداوند لعنت كند مردمي را كه حرامهاي الهي را در شأن تو حلال شمردند و با كشتن تو حرمت اسلام را زير پا نهادند. [6] .