بازگشت

نوادگان عباس


ژرف انديشان و نسب شناسان معتقدند كه در ميان فرزندان ابوالفضل عليه السلام، عبيدالله استمراربخش نسل عباس شد [1] و فرزندان و نوادگان عبيدالله نام و ياد عباس را در خاطره ها زنده مي كردند [2] .

سال 155 قمري مشعلي پرفروغ وجود عبيدالله خاموش شد يگانه فرزند دلبندش «حسن» شصت و نه سال زيست و پنج يادگار به نامهاي فضل، حمزه، ابراهيم، عباس و عبيدالله از خود باقي گذارد. فرزندان حسن


در آسمان ادب و فضيلت ستارگاني درخشان به شمار مي آيند. «فضل»، صاحب سخني فصيح و خوش بيان بود كه در عرصه تقوا و پاكدامني فروغي خيره كننده از خود نشان داد. اين دلاور مؤمن كه هماره مورد احترام خلفا بود، به «ابن الهاشميه» شهرت داشت. جعفر، عباس، اكبر و محمد فرزندان وي بودند كه هر يك گلواژه اي معطر از گلستان دانش و بينش شده، در گستره هستي

مقامي والا يافتند [3] و از فرزنداني صاحب فضل و ادب بهره مند شدند «ابوالعباس فضل» يكي از اين فرزندان بود. او شخصيتي برجسته داشت و شاعري توانا شمرده مي شد؛ بازماندگانش در قم و طبرستان پراكنده شدند. «حمزه»، فرزندي ديگر حسن، سيمايي نوراني داشت و شبيه جدش اميرمؤمنان علي عليه السلام بود. مأمون به خط خود برايش چنين نوشت: به حمزة بن حسن بن عبيدالله بن عباس بن اميرالمؤمنين عليه السلام هزار درهم، به سبب شباهتش به جدش اميرالمؤمنين صلوات الله عليه، عطا مي شود. «ابراهيم» فرزند ديگر حسن، به «جردقه» شهرت داشت و در رديف فقيهان، ادبيان و زاهدان بود. فرزندش علي، سخاوتي علوي داشت و صاحب مقام و شرافتي درخور و شايسته شد. او نوزده فرزند از خود به يادگار گذارد كه برخي از آنان در شمار محققان و مؤلفان علوم اسلامي جاي داشته، در ابواب گوناگون فقه آثاري گرانبها پديد آوردند. [4] .


«عباس»، ديگر فرزند حسن بن عبيدالله بن عباس عليه السلام، دلاوري بي مانند بود. چنان مشهور است كه در جرأت، صراحت لهجه و تندگويي مثل او در بني هاشم ديده نشده است. عباس در فصاحت بيان و شعر از بزرگان بني هاشم شمرده مي شد، به خاطر فضايل بسيار و كمالات فراوانش مورد احترام خلفا بود و هارون او را به كنيه مي خواند. [5] .

«عبيدالله» كه افتخار فرزندي حسن بن عبيدالله بن عباس عليه السلام را داشت، از هيبت و شكوهي خاص بهره مي برد و در دوران مأمون در سال 204 قمري امارت مكه و مدينه و قضاوت آن دو شهر را به عهده داشت. [6] .


پاورقي

[1] بطل العلقمي، ج 3، ص 434.

[2] شيخ فتوني تنها کسي است که اين ويژگي را براي حسن؛ فرزند ديگر عباس عليه‏السلام شمرده تا نسلي گسترده‏تري از آن بيان کند. (ر. ک: العباس، ص).

[3] سردار کربلا، ص 342.

[4] کتاب «جعفريه» اثري پربها از عبدالله بن علي بن ابراهيم جردقه است که حاوي فقه شيعي است.

[5] تاريخ بغداد، ج 10، ص 364؛ سردار کربلا، ص 344 - 343.

[6] تاريخ بغداد، ج 10، ص 313؛ سردار کربلا، ص 345.