از بيانات گذشته براي توضيح موارد پنجگانه ي حديث شريف كه آنها را از علائم ايمان معرفي كرده، اين مسئله روشن شد كه منظور از «زيارة الاربعين» ارشاد و هدايت دوستداران اهل بيت است كه در حرم شريف غريب مظلم سيد الشهداء عليه السلام حضور يافته و به عزاداري بپردازد و با يادآوري ظلمهاي بي حد و حسابي كه بر آن حضرت وارد شد كه هر انساني از ارتكاب آن ها سرباز مي زند، تا چه رسد به اينكه مسلمان باشد، تجديد عهد و پيمان نمايد كه رهرو راه او باشد. در هر صورت حضور در حرم حضرت سيد الشهداء عليه السلام در روز اربعين از روشن ترين علائم ايمان محسوب مي شود.

و جاي بسي شگفتي و تعجب است از كساني كه جمله ي مزبور را كه داراي الف و لام عهد ذهني است بدون ذكر سابقه اي و بدون كمترين و كوچكترين قرينه اي، مي خواهند حمل بر زيارت چهل مؤمن بكنند...! با اينكه زيارت چهل مؤمن از مسائلي است كه اصل اسلام به آن ترغيب و تشويق كرده و شيعه و سني آن را از علائم اسلام دانسته اند و اختصاص به مؤمنين ندارد تا از غير مؤمنين جدا گردد. اين تنها زيارت امام حسين عليه السلام است كه ايمان خالص به اهل بيت عليهم السلام آن را مي طلبد و شوق و عشق حسين آن را تأكيد مي كند و مشخص است تنها كساني در روز اربعين سرور جوانان اهل بهشت در حائر مطهر آن بزرگوار بعنوان بزرگداشت و زيارت حاضر مي شوند كه از شيعيان و پيروان واقعي او باشند نه ديگران.

و دليل اين كه منظور از زيارت اربعين، زيارت امام حسين عليه السلام در روز چهلم شهادت آن بزرگوار است نه زيارت چهل مؤمن، فرمايشات بزرگان اسلام مانند ابوجعفر محمد بن حسن طوسي است در تهذيب ج 2 ص 17 باب فضل زيارة الحسين عليه اسلام: وي پس از بيان زيارت مطلقه ي آن حضرت، زيارات اوقات مخصوصه را ذكر كرده است و از آن جمله زيارت روز عاشورا را نوشته و بعد از آن همين حديث را بعنوان زيارت اربعين آورده است.

همچنين در مصباح المتهجدين ص 551 طبع بمبئي، ماه صفر و حوادث در


آن را برشمرده و پس از آن فرموده است: در روز بيستم ماه صفر، حرم ابي عبدالله عليه السلام از سفر شام برگشتند و بسوي مدينه عازم شدند و در همين روز جابر بن عبدالله انصاري در كربلا به زيارت ابي عبدالله عليه السلام آمد. وي نخستين زائري بود كه پس از شهادت امام در روز اربعين وارد كربلا شد و حضرت را از نزديك زيارت كرد. آنگاه از ابي محمد امام حسن عسكري عليه السلام اين حديث را نقل كرده است كه حضرت فرمود: علامت مؤمن پنج چيز است. تا آخر حديث.

و علامه ي حلي رضوان الله عليه نيز در كتاب منتهي بخش زيارات بعد از قسمت حج فرموده است: مستحب است زيارت امام حسين عليه السلام در بيستم ماه صفر زيرا شيخ از ابي محمد امام حسن عسكري عليه السلام نقل كرده كه علامات مؤمن پنج چيز است. تا آخر حديث.

و باز رضي الدين علي بن طاووس در كتاب اقبال، كنار بحث از زيارت امام عليه السلام در بيستم ماه صفر فرموده است: من از جدم ابوجعفر و او در اسناد خود از مولانا امام حسن عسكري عليه السلام روايت مي كنيم كه حضرت فرمود: علامات مؤمن پنج چيز است. و حديث مزبور را تا آخر ذكر كرده است.

علامه مجلسي اعلي الله مقامه در مزار بحار در جائي كه از فضيلت زيارت اربعين امام حسين عليه السلام بحث مي كند، همين حديث را به عنوان مدرك و دليل ذكر كرده است.

شيخ يوسف بحراني صاحب حدائق در قسمت زيارات بعد از حج گفته است: و زيارت حضرت امام حسين عليه السلام در روز بيستم ماه صفر كه از علامات مؤمن است...

مرحوم حاج شيخ عباس قمي در مفاتيح همين روايت را از تهذيب و مصباح المتهجد بعنوان دليل بر رجحان زيارت امام در روز اربعين ذكر كرده است. و به هيچ وجه احتمال مذكور را كه شايد منظور از آن زيارت چهل مؤمن باشد عنوان نفرموده است.

و استبعادي را كه بعضي كرده و گفته اند: اگر منظور زيارت اربعين امام حسين عليه السلام بود مي بايست مطابق معمول آثار اخروي و اجر و پاداش آن را در روايت


ذكر مي كرد چنانچه روال اهل بيت عليهم السلام اين است. اصلا ارزش گوش دادن هم ندارد، زيرا امام عليه السلام در اين حديث در مقام بيان علامات مؤمن است كه وي را از غير مؤمن ممتاز مي كند و زيارت اربعين را يكي از آن علامات برمي شمارد و اصلا امام عليه السلام در مقام بيان آثار مترتبه ي بر زيارت و اجر و ثواب آن نبوده است تا آن را توضيح دهد.

و لذا بزرگان ما مانند مرحوم شيخ مفيد رضوان الله عليه در كتاب «مسار الشيعه» و علامه ي حلي در تحرير و تذكره و مرحوم فيض كاشاني در تقويم المحسنين، تصريح به استحباب زيارت امام حسين عليه السلام در روز بيستم ماه صفر كرده اند.

و مرحوم شيخ بهائي كه در كتاب توضيح المقاصد، اربعين را به روز نوزدهم ماه صفر تفسير كرده مبني بر اين است كه روز دهم محرم را جزء چهل روز به حساب آورده است كه خود بر خلاف متعارف است وگرنه در اين كه روز بيستم ماه صفر روز اربعين است، و در اين كه روز اربعين، زيارت امام حسين عليه السلام مستحب است اختلافي بين علماء شيعه وجود ندارد.