به سوگ نشستن دختران عقيل
پس از آنكه صداي منادي در مدينه بلند شد و خبر شهادت امام عليه السلام را پخش كرد، دختر عقيل بن ابيطالب [1] با عده اي از زنان قبيله ي قريش از خانه ها بيرون آمدند و خود را به قبر پيغمبر (ص) رساندند و با ناله و شيون و صداي بلند بسوگ حسين عليه السلام نشستند. پس از مدتي گريه و عزاداري روي به مهاجرين و انصار كرد و گفت:
ماذا تقولون ان قال النبي لكم
يوم الحساب و صدق القول مسموع
خذلتموا عترتي أو كنتم غيبا
و الحق عند ولي الأمر مجموع
اسلمتموهم بأيدي الظالمين فما
منكم له اليوم عند الله مشفوع
ما كان عند غداة الطف اذ حضروا
تلك المنايا و لا عنهن مدفوع
در آن روز از گريه ي دختر عقيل تمام مردان و زنان گريستند و گريه اي پر جوش و خروش تر و بيشتر از آن روز كسي نديده و به خاطر نداشت. و خواهرش زينب نيز با ناله هاي جگرسوز بر حسين عليه السلام ندبه مي كرد و مي گفت:
ماذا تقولون اذ قال النبي لكم
ماذا فعلتم و انتم آخر الامم
بعترتي و بأهلي بعد مفتقدي
منهم أساري و منهم ضرجوا بدم
ما كان هذا جزائي اذ نصحت لكم
ان تخلفوني بسوء في ذوي رحم [2] .
پاورقي
[1] دختر عقيل بن ابيطالب نامش املقمان بود با خواهران خود امهاني، و اسماء، و رمله، و زينب سر و پاي برهنه از منزل بيرون دويدند و به طرف حرم مطهر حضرت رفتند و... (تاريخ طبري ج 7 ص 384).
[2] اين اشعار را ابننما در مثير الاحزان ص 51 و لهوف ص 96 و کامل ابناثير ج 4 ص 36 و ابنجرير در تاريخ خود ج 6 ص 268 نوشتهاند جز اينکه ابنجرير فقط بيت اول و دوم را نوشته است.
در عيون الاخبار ج 1 ص 212 نوشته است در گوينده اشعار اختلاف است. مقتل خوارزمي ج 2 ص 76 آنها را از زينب دختر عقيل ميداند و فقط دو بيت اول را هم ذکر کرده است مانند ابنجرير. و روايت ديگري آمده است که گويندهي اشعار را يکي از دختران عقيل بن ابيطالب دانسته و چهار بيت هم ذکر ميکند که بيت چهارمش اين است:
ضيعتم حقنا والله اوجبه
و قد رعي الفيل حق البيت و الحرم
ابن شهرآشوب در مناقب فرموده است: اشعار از زينب دختر اميرالمؤمنين است که بعد از خطبهي خود در کوفه عنوان فرمود.
ابنجوزي در تذکرة الخواص ص 151 گفته است اشعار مزبور چهار بيت بوده و گويندهاش زينب دختر عقيل بوده است. و بيت چهارم را اينچنين آورده است:
ذريتي و بنو عمي بمضيعة
منهم اساري و قتلي ضرجوا بدم و...
و سرانجام مرحوم شيخ مفيد در ارشاد فرموده است: وقتي که املقمان دختر عقيل بن ابيطالب خبر کشته شدن حسين عليهالسلام را شنيد با خواهرانش: امهاني، و اسماء و رمله، و زينب از منزل بيرون آمدند و خود را به مرقد حضرت رسول (ص) چسباندند و اين اشعار را خواندند.