بازگشت

به سوگ نشستن دختران عقيل


پس از آنكه صداي منادي در مدينه بلند شد و خبر شهادت امام عليه السلام را پخش كرد، دختر عقيل بن ابيطالب [1] با عده اي از زنان قبيله ي قريش از خانه ها بيرون آمدند و خود را به قبر پيغمبر (ص) رساندند و با ناله و شيون و صداي بلند بسوگ حسين عليه السلام نشستند. پس از مدتي گريه و عزاداري روي به مهاجرين و انصار كرد و گفت:



ماذا تقولون ان قال النبي لكم

يوم الحساب و صدق القول مسموع



خذلتموا عترتي أو كنتم غيبا

و الحق عند ولي الأمر مجموع



اسلمتموهم بأيدي الظالمين فما

منكم له اليوم عند الله مشفوع



ما كان عند غداة الطف اذ حضروا

تلك المنايا و لا عنهن مدفوع



در آن روز از گريه ي دختر عقيل تمام مردان و زنان گريستند و گريه اي پر جوش و خروش تر و بيشتر از آن روز كسي نديده و به خاطر نداشت. و خواهرش زينب نيز با ناله هاي جگرسوز بر حسين عليه السلام ندبه مي كرد و مي گفت:




ماذا تقولون اذ قال النبي لكم

ماذا فعلتم و انتم آخر الامم



بعترتي و بأهلي بعد مفتقدي

منهم أساري و منهم ضرجوا بدم



ما كان هذا جزائي اذ نصحت لكم

ان تخلفوني بسوء في ذوي رحم [2] .


پاورقي

[1] دختر عقيل بن ابيطالب نامش ام‏لقمان بود با خواهران خود ام‏هاني، و اسماء، و رمله، و زينب سر و پاي برهنه از منزل بيرون دويدند و به طرف حرم مطهر حضرت رفتند و... (تاريخ طبري ج 7 ص 384).

[2] اين اشعار را ابن‏نما در مثير الاحزان ص 51 و لهوف ص 96 و کامل ابن‏اثير ج 4 ص 36 و ابن‏جرير در تاريخ خود ج 6 ص 268 نوشته‏اند جز اينکه ابن‏جرير فقط بيت اول و دوم را نوشته است.

در عيون الاخبار ج 1 ص 212 نوشته است در گوينده اشعار اختلاف است. مقتل خوارزمي ج 2 ص 76 آنها را از زينب دختر عقيل مي‏داند و فقط دو بيت اول را هم ذکر کرده است مانند ابن‏جرير. و روايت ديگري آمده است که گوينده‏ي اشعار را يکي از دختران عقيل بن ابي‏طالب دانسته و چهار بيت هم ذکر مي‏کند که بيت چهارمش اين است:



ضيعتم حقنا والله اوجبه

و قد رعي الفيل حق البيت و الحرم‏



ابن شهرآشوب در مناقب فرموده است: اشعار از زينب دختر اميرالمؤمنين است که بعد از خطبه‏ي خود در کوفه عنوان فرمود.

ابن‏جوزي در تذکرة الخواص ص 151 گفته است اشعار مزبور چهار بيت بوده و گوينده‏اش زينب دختر عقيل بوده است. و بيت چهارم را اينچنين آورده است:



ذريتي و بنو عمي بمضيعة

منهم اساري و قتلي ضرجوا بدم و...



و سرانجام مرحوم شيخ مفيد در ارشاد فرموده است: وقتي که ام‏لقمان دختر عقيل بن ابيطالب خبر کشته شدن حسين عليه‏السلام را شنيد با خواهرانش: ام‏هاني، و اسماء و رمله، و زينب از منزل بيرون آمدند و خود را به مرقد حضرت رسول (ص) چسباندند و اين اشعار را خواندند.