امويان به نابود كردن ارزشهاي اسلامي همّت گماشتند به نحوي كه ديگر نشاني از آنها در متن زندگي مسلمانان ديده نمي شد، برخي از آنها عبارتند از:

الف - وحدت اسلامي: امويان، تفرقه و اختلاف را ميان مسلمانان گسترش دادند و تعصبهاي قبيله اي را زنده ساختند و بدگويي ميان خاندانها و قبايل عرب را تشويق نمودند تا وحدتي ميان مسلمين پديد نيايد.

يزيد، «اخطل» را تشويق كرد تا انصار را بد بگويد، آنان كه پيامبر صلي الله عليه و آله را پناه دادند و در روزهاي غربت و محنت اسلام، از دين وي حمايت كردند.

پديده آشكار در شعر آن روزگار، بدگويي بي شرمانه بود كه شاعران، شايستگيهاي ادبي خود را تنها به بدگويي و هنرنمايي در شيوه هاي نسبت ناروا و ناسزاگويي خاندانهايي كه با قبايلشان رقابت مي كرد، اختصاص دادند، شعر اموي از هر نوع سرشت انساني يا هدفي اجتماعي، خالي بود و تنها پديده بدگويي را در برداشت و بدين ترتيب با وحدت فراگيري كه اسلام براي فرزندانش مي خواست، مخالفت گرديد.

ب - مساوات: امويان مساوات عادلانه اي را كه اسلام اعلام فرمود، نابود ساختند؛ زيرا عربها را بر غير عرب مقدم شمردند و جوّ هراسناكي از تشنج و دسته بندي سياسي ميان مسلمين به وجود آوردند كه نتيجه آن، اين بود كه موالي [مسلمانان غير عرب] مجموعه اي از كتابها را در نقص عربها و نكوهش آنان تأليف نمودند همچنانكه عربها نيز كتابهايي در نقص موالي و حقير شمردن آنان نوشتند كه در رأس كساني كه اين گونه تشنج را ميان مسلمين به وجود آورد، زياد بن ابيه بود. او نسبت به عربها كينه توز بود و به نويسندگان فرمان داد تا از


عربها بدگويي كنند.

اين سياست زشت، با روح اسلام مخالفت داشت كه در همه حقوق و تكاليف ميان مسلمين با اختلاف قوميتهايشان، مساوات را برقرار ساخت.

ج - آزادي: در طول مدّت حكومت اموي، هيچ مفهومي از آزادي در صحنه زندگي وجود نداشت، زيرا نظام حاكم، مردم را در مورد هر اقدامي كه با خواستهايش موافقت نداشت، به مجازاتي سخت و شديد مي گرفت تا هيچ كس نتواند حقوق خود را مطالبه نمايد و يا در مورد يكي از منافع مردم سخن بگويد، از آنجا كه حكومت نَطع [1] و شمشير، در آن روزگار برقرار بود.

سرور آزادگان، به پاخاست تا انسان مسلمان و ديگر انسانها را از ستم همگاني برهاند و حقوق مردم را كه در روزگار معاويه تضييع شده بود، به آنان بازگرداند.