جنگ جمل، سنگين ترين خسارتها و عظيم ترين فاجعه ها را در پي داشت كه مسلمين به آنها گرفتار گشتند از جمله آنها اين موارد است:

1 - اين جنگ راه را براي معاويه بازكرد تا با امام به مخالفت برخيزد و به جنگ با آن حضرت اقدام كند؛ زيرا وي شعار اهل جمل را كه خونخواهي عثمان بود، براي خود برگزيد و اگر جنگ جمل نبود، معاويه نمي توانست عصيان و تمرّد در برابر حكومت امام را اعلام نمايد.

2 - جنگ جمل، اختلاف و تفرقه را ميان مسلمين گسترش داد؛ زيرا پيش از آن، روح مودّت و الفت در ميان آنان حاكم بود و پس از آن بود كه دشمني، ميان خاندان عرب به وجود آمد به طوري كه قبايل ربيعه و يمن كه در بصره بودند، عميق ترين دشمني و كينه را نسبت به برادرانشان از ربيعه و قبايل يمن در كوفه پيدا نمودند و خون فرزندانشان را از آنها مطالبه مي كردند، حتي اختلاف و تفرقه


ميان افراد يك خانواده نيز پديده اي نمايان باقي ماند به طوري كه بعضي از فرزندان آن، شيعه علي و بعضي ديگر، پيروان عايشه بودند.

مورخان مي گويند: بصره تا سالها بعد، دوستي نسبت به عثمان را حفظ كرد و علت اينكه امام حسين عليه السلام به سوي بصره حركت نكرد، همين است كه آن منطقه به دوستيش نسبت به عثمان معروف شده بود [1] .

3 - اين جنگ، هيبت نظام را از بين برد و افراد را به خروج بر آن جرئت بخشيد؛ زيرا احزاب سودپرستان تشكيل شد؛ آنان كه هدفي جز تسلّط بر دولت و به دست گرفتن خيرات كشور نداشتند تا آنجا كه جنگ بر سر قدرت، از بارزترين مشخصات آن روزگارشد.

4 - جنگ جمل، باب زد و خورد ميان مسلمين را بازكرد و پيش از آن، مسلمين به سختي از ريختن خون يكديگر پرهيز مي نمودند.

5 - اين جنگ، سبب عقب ماندگي و كندكردن حركت اسلام و جلوگيري از رشد آن گرديد؛ زيرا امام پس از جنگ جمل به مقاومت در برابر تمرّد و عصياني كه معاويه و ديگر طمع جويان در حكومت آغاز كرده بودند، پرداخت كه به سنگين ترين زيانها بر اسلام منجر گرديد.

«ولز» فيلسوف مي گويد: «اسلام نزديك بود همه جهان را فتح نمايد اگر بر سيرت نخستين خود، حركت را ادامه مي داد و اگر از همان آغاز كار، جنگ داخلي از ميان آن بر نمي خاست؛ زيرا هدف عايشه پيش از هر چيزي اين بود كه علي را شكست دهد» [2] .


6 - اين جنگ، حرمت عترت پاك را مورد تعدّي قرار داد كه پيامبر صلي الله عليه و آله آن را مقارن با كتاب خدا شمرده و آن را كشتي نجات و امنيّت بندگان خدا قرار داده بود و از همان روز بود كه شمشيرها در برابر عترت پيامبر صلي الله عليه و آله كشيده شد و ناكسان، ريختن خون آنان را روا داشتند و فرزندانشان را به اسارت بردند و بني اميه در واقعه كربلا، براي پيامبرصلي الله عليه و آله و فرزندانش، حرمتي را رعايت نكردند و همه حرمتها را در برابر آنان، شكستند.

اينها بعضي از پس مانده هاي جنگ جمل بود كه براي مسلمين، در همه دورانهاي تاريخ، سنگين ترين زيانها را به بار آورد.