بازگشت

اهل بيت، چه كساني هستند؟


مفسران و راويان موثق [1] ، اجماع دارند بر اينكه اهل بيت، همان پنج تن اصحاب كسا هستند كه عبارتند از: سرور كائنات، حضرت پيامبر صلي الله عليه و آله و برادر آن حضرت كه چون نفس آن حضرت است؛ يعني امير المؤمنين عليه السلام و پاره پاك تن


او همتاي مريم، دختر عمران، سرور زنان، حضرت فاطمه زهرا كه خداوند به رضايش راضي مي شود و به خشمش خشم مي گيرد و دو ريحانه حضرت پيامبر از دنيا، دو سبط شهيد آن حضرت؛ يعني حسن و حسين، سروران جوانان اهل بهشت كه هيچيك از صحابه و ديگران در اين آيه با آنها مشاركت ندارد و بر اين اختصاص، موارد ذيل دلالت مي نمايد:

اولاً: ام سلمه گفته است: اين آيه در خانه من نازل شد در حالي كه فاطمه، علي، حسن و حسين در خانه بودند، پس رسول خدا صلي الله عليه و آله با كسائي كه بر آن حضرت بود، آنان را پوشاند و سپس فرمود: «خداوندا! اينها اهل بيت من هستند، پس پليدي را از آنها دور ساز و آنان را به حقيقت پاك گردان». و اين گفته را تكرار مي فرمود و ام سلمه مي شنيد و مي ديد، پس گفت: اي رسول خدا! آيا من همراه شما هستم؟ و كسا را برداشت تا داخل شود. پس پيامبر آن را از دست او كشيد و به وي فرمود: «تو برخير هستي». و در اين مورد، صحاح، تواتر دارند [2] و اين امر، حسب روايت ام سلمه، به وضوح بر اختصاص آيه تطهير به آنان و امتياز آنها از ميان ديگر افراد به اين كرامت درخشان، دلالت دارد.

ثانياً: پيامبر صلي الله عليه و آله از هر راهي استفاده نمود تا اختصاص اين آيه را به اهل بيت، نشان دهد. «ابن عباس» روايت كرده: «رسول خدا صلي الله عليه و آله را ديدم كه به مدت هفت ماه هر روز بر در خانه علي بن ابي طالب هنگام هر نماز مي آمد و مي فرمود: سلام و رحمت خداوند و بركات او بر شما باد اي اهل بيت: «إنّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أهْلَ الْبَيْتِ و َيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً»، نماز! خداوند


شمارا رحمت كند، در هر روز، پنج مرتبه» [3] .

انس بن مالك روايت كرده است كه پيامبر صلي الله عليه و آله به مدّت شش ماه هنگام خارج شدن براي نماز صبح، به خانه فاطمه سر مي زد و مي فرمود: نماز! اي اهل بيت!: «همانا خداوند مي خواهد تا پليدي را از شما اهل بيت دور سازد و شما را به حقيقت پاك گرداند» [4] .

ابو برزه روايت كرده: «هفت ماه با پيامبر صلي الله عليه و آله نماز خواندم، پس هر و قت از خانه اش خارج مي شد به درخانه فاطمه عليها السلام مي آمد و مي فرمود: سلام بر شما!: «... إنّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أهْلَ الْبَيْتِ و َيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيراً» [5] .

پيامبر صلي الله عليه و آله اختصاص اين آيه به اهل بيتش را مورد تأكيد قرار داد و آن را از ديگران منتفي دانست تا امت را ارشاد نمايد و آنها را به پيروي از آنها و تسليم رهبري خود به آنها ملزم سازد.

ثالثاً: احتجاج عترت پاك به اختصاص آيه به آنها كه امام حسن مجتبي عليه السلام در يكي از خطبه هاي خود فرمود: «و من از اهل بيتي هستم كه جبرئيل بر ما نازل مي شد و از نزد ما بالا مي رفت و من از اهل بيتي هستم كه خداوند پليدي را از آنان دور ساخته و به حقيقت پاك گردانيده است» [6] .

و اخبار از طرق عترت پاك، متواتر گشته و اختصاص آيه به پنج تن اصحاب كسا و عدم شمول آن برديگر افراد خانواده پيامبر را اعلام نموده است.



پاورقي

[1] فخر رازي،التفسير الکبير 209:25. نيشابوري در تفسير سوره احزاب. مسلم، صحيح 1883:4، ما نزل من القرآن في اهل البيت، ص71، از مخطوطات تصوير شده در کتابخانه امام حکيم که از خزانه مستنصريه در سال 666 ه. نقل گرديد، تأليف حسين بن الحکم الحبري. الخصائص الکبري 464:2. الرياض النضره. خصائص نسائي 152:2. نسائي، ص34 و 35 ابن جرير، تفسير5: 22. احمد بن حنبل، مسند 107:4. بيهقي، سنن 149:2 و 152، نسائي، سنن، 150:2. مشکل الآثار 334:1 و جلال الدين سيوطي در «الدر المنثور 199:5» بيست روايت از طرق مختلف در مورد اختصاص اين آيه به اهل بيت آورده و ابن جرير در تفسير خود، پانزده روايت با اسانيد مختلف در اختصاص آيه به آنان ذکر نموده است.

[2] حاکم، مستدرک 416:2. اسد الغابة 521:5.

[3] الدر المنثور 199:5.

[4] مجمع الزوائد 169:9. انساب الاشراف 104:2، ذخائر العقبي، ص24.

[5] ذخائر العقبي، ص24.

[6] حاکم، مستدرک 172:3.