كارشناسان مباحث تربيتي و روانشناسي همگي بر آنند كه «محيط» يكي از مهمترين عواملي است كه تربيت در شكل بخشيدن به شخصيت كودك و ايجاد غرايز و عادات در كودك بر آنها تكيه دارد و مسؤوليت هرگونه انحطاط يا عقب ماندگي در ارزشهاي تربيتي، به آن برمي گردد، همچنانكه ثبات محيط و عدم پريشاني در خانواده، تأثير بسزايي در رفتار به هنجار و بخردانه كودك دارد.

«سازمان يونسكو» وابسته به ملل متحد در زمينه عوامل غير طبيعي مؤثر در روحيه كودك، تحقيق نموده و پس از مطالعات فراواني كه كارشناسان انجام داده اند، اين گزارش را ارائه نمودند:

«بدون شك، محيط، داراي ثبات روحي و خانواده متشكلي كه اعضاي آن


در فضايي از عطوفت متقابل زندگي مي كنند، نخستين پايه هايي هستند كه شكل گيري عاطفي كودك بر آنها متكي است و كودك در آينده، روابط اجتماعي خود را به صورت مطلوبي بر اين اساس بنا مي نهد در حالي كه اگر شخصيت كودك با برخورد نامطلوب والدين، دچار لطمه شود، از جامعه پذيري، ناتوان خواهد بود...» [1] .

ثبات محيط و عدم پريشاني آن، از مهمترين عوامل قوي در پايداري شخصيّت كودك و شكوفايي زندگي و دور ساختن وي از اضطراب مي باشد و روانشناسان معتقدند كه بي ثباتي محيط و پيچيدگيهاي آن سبب مي شوند كودك حس كند كه در جهاني متناقض و مملو از نيرنگ، فريب، خيانت و حسد زندگي مي كند و اينكه وي مخلوقي ناتوان است كه قدرت و تواني در برابر اين جهان زورگو را ندارد [2] .

اسلام، به صورتي مثبت به مسائل محيط، توجه نموده و همه وسايل و نيروهايش را در راه اصلاح آن به كار گرفته و پيش از هر چيز به اين امر نظر داشته است كه ارزشهاي والايي از حق، عدل و مساوات در آن حاكم باشد و عوامل انحطاط و عقب ماندگي از قبيل جور، ستم و فريبكاري در آن نابود شود و محيط، جاي امني باشد به دور از آشوبها و پريشانيها تا بهترين و سرآمدترين انسانهارا به امت تقديم كند، انسانهايي پيشتاز در صحنه هاي نيكوكاري و خير و اصلاح.

محيط اسلامي، بزرگان، نامداران و شخصيتهاي كم نظيري از مصلحان را


پرورش داده كه از بهترين افرادي بودند كه انسانيت در همه مراحل تاريخيش به خود ديده است، همچون مولايمان حضرت امام امير المؤمنين عليه السلام، عمار بن ياسر، ابوذر و مانند آنها از پايه گذاران عدالت اجتماعي در اسلام.

امام حسين عليه السلام در فضاي آن محيط روشن اسلامي، نشأت يافت كه نور را پرتو افكن ساخت و تمدن انسان را به پاكرد و ملتهاي جهان را به سوي محقق نمودن مسائل سرنوشت سازشان، رهبري نمود و نيروهايي را كه براي عقب نگهداشتن و انحطاط انسان مي كوشيدند، نابود ساخت. آن محيط عظيمي كه به سوي سرچشمه هاي عدالت، روي آورد و از آن سيراب گشت و نسلهاي تشنه را سيراب نمود.

امام حسين عليه السلام در اوان كودكي مشاهده كرد كه محيط اسلامي چه پيروزيهاي عظيمي را در راه ايجاد دولت اسلام و استحكام بخشيدن به پايه ها، اهداف و نشر اصول آن باهدف گسترش مودت و نيكنامي و امنيت در ميان مردم به دست آورده بود.

اينها بخشي از امكانات تربيتي است كه براي امام حسين عليه السلام فراهم آمده بود. امكاناتي كه آن حضرت را آمادگي بخشيد تا مثالي والا براي جدّش حضرت پيامبر صلي الله عليه و آله در دعوت به سوي حق و صلابت در عدل باشد.