از عوامل و عناصر مؤثر در پيدايش نهضت عاشورا، شخصيت منفي بني اميّه است، بسياري از مسلمانان، با سابقه بد امويان آشنا بودند و از فجايع زمان عثمان و معاويه اطّلاع داشتند.

امام حسين (ع) با علم و آگاهي از جايگاه پست دشمن و آسيب پذيري آن به چنين قيامي دست زد. يعني امام (ع) مي دانست با آن جايگاه رفيعي كه در جامعه اسلامي دارد، اگر با عدّه اي از افرادي كه از شخصيت هاي ديني و اجتماعي محسوب مي شوند، بر ضد حكّام فاسد اموي قيام كند، آنان را مفتضح، و اسلام عزيز را از تحريف و التقاط حفظ، و فرهنگ ديني را بار ديگر احيا خواهد كرد. لذا سرمايه گذاري در اين امر را مطلوب مي دانست و يقين داشت اين سرمايه ها هر چه گرانقدر باشند از آنجا كه مي تواند اسلام را رونق ببخشد ارزش دارد و هدر نمي رود.

امام حسين (ع) بر اين باور بود، كه اگر او به كاخ بلورين امويان كه با نيرنگ و زور و تزوير بر پا شده است ضربه اي وارد كند متلاشي شده و فرومي ريزد.

سرور آزادگان جهان با ارزيابي وضعيت حاكم بر جهان اسلام و آسيب پذيري دشمن، با تمام وجود بر ضد دستگاه حاكمه قيام كرد.

لذا در اين بخش اجمالاً درباره جايگاه امويان، مخصوصاً معاويه و فرزند فاسدش يزيد مطالبي را متذكّر مي شويم. [1] .