از خصوصيات منحصر به فرد سيدالشهدأ (ع) كه مي توان آن را از عوامل زمينه ساز قيام خونين عاشورا مطرح كرد، صبر و بردباري او بر مصائب و سختي هاي روزگار مي باشد.

امام حسين (ع) در كودكي شاهد شهادت مادرِ بزرگوارش و خانه نشين شدن و مظلوميت حجت خدا علي (ع) بود و در جواني و ميان سالي شهادت پدرش و برادرش امام حسن (ع) را ناظر بود. و در اين موارد با كمال صبر و متانت به انجام وظيفه الهي خود پرداخت؛ امّا بردباري و صبر امام حسين (ع) به معناي حقيقي كلمه در روز عاشوراي سال 61 هجري نمايان گرديد. آنگاه كه انواع مصيبت ها بر آن حضرت (ع) وارد شد و همه عزيزانش در منظرش به شهادت رسيدند. اربلي (ره) در اين باره مي گويد: «شجاعة الحسين يضرب بها المثل، و صبره في الحرب اعجز الاوائل والاواخر» [1] شجاعت حسين (ع) ضرب المثل است؛ و صبرش در جنگ، (صابرين) اوّلين و آخرين را عاجز ساخت. امام حسين (ع) در حالي كه مي ديد فرزندانش و اهل بيتش از تشنگي در نهايت سختي هستند و تمام راه هاي نجات بسته است و يارانش و پسرانش به شهادت رسيده اند، خاندانش را به صبر و بردباري دعوت كرد [2] و خودش در نهايت صلابت و متانت عازم ميدان نبرد با خيل عظيم دشمن گرديد.

و در واپسين دم حيات نيز صبر بر قضاي الهي را زمزمه مي كرد:

«صَبْراً عَلي قَضائِكَ يا رَبِّ لا اِلهَ سِواك... صَبْراً عَلي حُكْمِكَ يا غِياثَ مَنْ لا غِياث لَهُ.» [3] .

اي پروردگارِ من كه خدايي به جز تو نيست بر قضاء تو بردبارم... اي فريادرس كسي كه فريادرسي ندارد بر حكم و تقدير تو راضي ام.

مطالبي كه در بحث توكّل و رضا و تسليم امام حسين (ع) مطرح شد مؤيد و مكمّل اين موضوع است.

در اين جا بحث «شخصيت فردي امام حسين (ع)» را به پايان مي بريم و برخي از صفات و خصائص ديگر آن حضرت (ع) را كه به نحوي زمينه ساز حادثه كربلا بوده اند، تحت عنوان «اخلاق اجتماعي امام (ع)» مطرح مي كنيم.