يكي از علل عدم قيام امام حسين عليه السلام در عصر معاويه، اوضاع خاص سياسي و اجتماعي حاكم بر عراق بود. عراق به عنوان مركز خلافت علي عليه السلام و پايگاه طرفداران اهل بيت عليهم السلام همانند عصر امام حسن عليه السلام گرفتار دنياطلبي و مرعوب قدرت اموي ها بود و آمادگي براي قيام و انقلاب را نداشت. لذا امام حسين عليه السلام انقلاب در دوران معاويه را چيدن ميوه قبل از رسيدن آن تلقي مي كند و به كساني كه بعد از شهادت امام مجتبي عليه السلام از او خواستند تا قيام ضد معاويه را رهبري نمايد فرمود:

«... اما رأي من اين است كه امروز موقع انقلاب نيست، مادامي كه معاويه زنده است سرجاي خود بنشينيد، در خانه ها را به روي خود ببنديد و خود را از موارد اتهام دور سازيد.» [1] .

در اين دوران، شيعيان به رهبري امام حسين عليه السلام در بازگو نمودن جنايت هاي معاويه و آماده كردن زمينه هاي اجتماعي براي انقلاب همواره تلاش مي كردند. چنانكه خبر شهادت حجر بن عدي و همراهانش به سرعت از شام و عراق به مدينه رسيد و امام حسين عليه السلام با دوستانش در اين باره سخن گفت. لذا «مروان بن حكم» احتمال شورش شيعيان را قوي دانست و به معاويه نوشت:«اما بعد، «عمر بن عثمان» به من اطلاع داد كه عداي از اهل عراق و رجال، نزد حسين بن علي رفت و آمد مي كنند. من اين موضوع را تحقيق نمودم، اطلاع رسيد كه حسين، هم اكنون مصمم به شورش و سرپيچي از اطاعت


شماست نظر خود را در اين باره ابلاغ كن.» [2] .