علي بن ابي طالب عليه السلام اولين كسي بود كه به رسول خدا صلي الله عليه و آله ايمان آورد تا رحلت پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله همواره به عنوان سربازي فداكار در كنار حضرتش باقي ماند و كمتر زماني مي توان يافت كه علي عليه السلام جداي از پيامبر صلي الله عليه و آله بوده باشد. در اين باره خود ايشان فرمود:

«و لقد كنت اتبعه اتباع الفصيل اثر امه» [1] .

من همچون نوزاد شتر كه به دنبال مادرش مي رود پيرو و دنباله رو پيامبر بودم.

طبق گزارش همه مورخان شخصيتي كه بيشترين فداكاري را در جنگ هاي صدر اسلام از خود نشان داده و براي رشد و گسترش اسلام از تمام هستي خود گذشته، علي بن ابي طالب عليه السلام بوده است.


علي عليه السلام كسي بود كه در توطئه دارالندوة و جنگ احد جان خود را سپر بلاي پيغمبر اسلام صلي الله عليه و آله نمود. و خداوند متعال از ايثار و گذشت او تجليل فرمود. [2] .

علي عليه السلام، جان رسول الله صلي الله عليه و آله بود نه فقط به خاطر اين كه در جريان مباهله خداي متعالي او را جان پيامبر صلي الله عليه و آله خواند. [3] بلكه از آن جهت كه علي عليه السلام گفت:

«نور وحي و رسالت را مي ديدم و نسيم نبوت را استشمام مي كردم، و هنگام نزول وحي ناله ي شيطان را مي شنيدم به حضرت صلي الله عليه و آله عرض كردم اين ناله چيست؟ حضرت فرمود ناله ي شيطان است كه مأيوس مي شود از اينكه اطاعت شود. يا علي تو مي شنوي آنچه من مي شنوم و مي بيني آنچه من مي بينم الا اين كه تو پيامبر نيستي بلكه وزير پيامبري.» [4] .

اين مطلب وقتي ضميمه شود به آيه ي شريفه «نزل به الروح الامين علي قلبك لتكون من المنذرين» [5] نتيجه اين مي شود كه علي عليه السلام چون جان پيامبر صلي الله عليه و آله بوده و اصالتا يك نور بوده اند دريافت هاي قلبي پيامبر صلي الله عليه و آله را متوجه مي شده است.

بعد از پيامبر صلي الله عليه و آله، علي عليه السلام عالم ترين و آگاهترين فرد روي زمين بوده است. و اين حقيقتي است كه اكثريت قريب به اتفاق محققان و مورخان به آن تصريح كرده اند. [6] به همين دليل پيامبر صلي الله عليه و آله او را به عنوان مبلغ و مبين اسلام و قرآن معرفي فرمود.

يقينا بررسي زندگي پربركت علي بن ابي طالب عليه السلام و نقش حضرتش در حفظ و احياي اسلام فراتر از آن است كه بتوانيم از عهده آن برآييم. اما از باب اينكه «ما لا يدرك كله لا يترك كله»




«آب دريا را اگر نتوان كشيد

هم به قدر تشنگي بايد چشيد»



شمه اي از بركات وجودي آن حضرت عليه السلام در مبارزه با انحرافات و حفظ اسلام، را تيمنا و تبركا نقل مي كنيم.

محققين بزرگوار، زندگي سياسي و اجتماعي علي عليه السلام را به سه دوره تقسيم نموده اند.

الف - عصر رسالت

ب - عصر خلافت خلفاء سه گانه

ج - دوران حاكميت

بخش نخست از زندگي حضرت عليه السلام را به جهت ضيق مجال و محوريت رسول خدا صلي الله عليه و آله در آن دوره مطرح نمي كنيم و صرفا درباره بخش هاي دوم و سوم كه علي عليه السلام مسؤوليت مستقيم حفظ و حراست دين اسلام را به عهده داشته، مطالبي را متذكر مي شويم.


معنا راية الحق من تبعها لحق، و من تأخر عنها غرق. [7] امام علي عليه السلام