معاوية بن ابي سفيان با استخدام ابزار ديني و دنيوي، جامعه را از ارزش هاي الهي و معنوي تهي ساخت و به سوي ارزش هاي مادي و جاهلي سوق داد. و در نهايت يك شراب خوار را به عنوان جانشين پيغمبر صلي الله عليه و آله معرفي كرد.


بني اميه عده اي را با تطميع و جماعتي را با تهديد، مطيع خود ساخته بودند. خواص امت در مقابل ستم ستمكاران سكوت كرده؛ و عوام امت هر يك به طريقي گرفتار بدبختي و تباهي شده بودند. در حالي كه سنت پيغمبر صلي الله عليه و آله يكي بعد از ديگري از بين مي رفت، كسي فرياد نمي كشيد و امر به معروف و نهي از منكر در جامعه اسلامي تعطيل شده بود؛ سرسپردگي به دنيا فخر شمرده مي شد؛ ارزش هاي ديني و معنوي رنگ باخته بودند، اولياء خدا در رنج و شكنجه گرفتار آمده بودند؛ فقر و بي چيزي، جماعتي از خلق را به ستوه آورده بود؛ سنت هاي جاهلي بار ديگر در جامعه اسلامي رخ مي نمود و جماعتي به احياي آن سنت ها فخر مي فروختند. حكام با هوسبازي و خودخواهي در منجلاب سلطنت غوطه مي خوردند و در برابر خداي متعال گستاخي مي كردند. فحشا و منكرات آشكارا انجام مي گرفت؛ حتي در مقدس ترين شهرها استعمال آلات لهو و لعب و شرابخواري رواج يافته بود. بهترين گواه و سند براي بررسي جامعه آن عصر، نامه ها و بيانات نوراني اهل بيت عليهم السلام مخصوصا امام حسين عليه السلام مي باشد. كه برخي از آنها را در مباحث قبل ذكر كرديم.