زماني كه عثمان در محاصره انقلابيون بود معاويه او را ياري نكرد اما بعد از كشته شدنش به خونخواهي او برخاست و از اين راه توانست به جاه طلبي ها و مخالفت هايش با خليفه به حق رسول خدا صلي الله عليه و آله كه با رأي عمومي نيز زعامت جامعه را عهده دار بود، رنگ ديني ببخشد و عوام الناس را فريب بدهد. اما اين حقيقت از چشم تيزبين حضرت علي عليه السلام دور نمانده و در خطبه ها و نامه ها، آن را افشا نموده است امام علي عليه السلام در نامه اي به معاويه نوشت:«سبحان الله چقدر به هوس هاي بدعت آميز و سرگردان كننده وابسته اي، آن هم همراه تضييع حقايق و دور افكندن دلائل مطمئن كه مطلوب خداوند است و اتمام كننده حجت! اما اينكه تو فراوان مسأله عثمان و كشندگان او را طرح مي كني، تو آنجا كه ياري عثمان به سود خودت بود او را ياري كردي و آنجا كه ياري او به سود خود او بود او را واگذاشتي.» [1] .

و در نامه ديگري نوشت:«اي معاويه، به جانم سوگند اگر با نگاه عقلت بنگري، نه به چشم هوا و هوست، مي يابي كه (نسبت به كشته شدن عثمان) من مبراتر از هر كس ديگري بوده ام جز اينكه بخواهي خيانت كني و چنين نسبتي را به من بدهي، اكنون كه


چنين است هر جنايتي كه مي خواهي بكن!» [2] .

علي عليه السلام در نامه ديگري به عدم شايستگي بني اميه براي زمامداري اشاره مي كند و بهانه قرار دادن خونخواهي عثمان را به او يادآور مي شود.

اي معاويه! شما (بني اميه) چه وقت لياقت فرمانروايي و حكمراني بر مردم داشتيد و كي مي توانستيد زمامدار مسلمانان باشيد در حالي كه نه سابقه خوبي داريد و نه هيچ فضيلت و بزرگواري براي شما به ثبت رسيده است به خدا پناه مي بريم از گرفتاري به بدبختي و شقاوت ديرين! و من به تو اخطار مي كنم از غوطه ور شدن در فريب آرزوها و دو گونه بودن ظاهر و باطنت... خيال كردي براي انتقام خون عثمان آمده اي؟ در حالي كه مي داني خون او كجا (و به دست چه كسي) ريخته شده. اگر راستي طالب خون او هستي از همانجا كه مي داني طلب كن گويا تو را مي بينم كه آن چنان از رويارويي در جنگ ضجه و ناله مي كني كه شتران زير بارهاي سنگين! و تو را مشاهده مي كنم كه با جمعيت خود از ضربات پي در پي و فرمان حتمي شكست، و كشتگاني كه پشت سر هم به روي زمين مي افتند ناله و فرياد برآورده اي، و مرا به كتاب خدا دعوت مي كني در حالي كه جمعيت تو كافر و منكرند، يا از جاده ي حق بركنارند. [3] .

در همان آغاز به خلافت رسيدن امام علي عليه السلام نيز معاويه در نامه اي به علي عليه السلام حكومت شام را طلب كرده بود. اما امام عليه السلام در پاسخ نوشت:«اما اينكه خواسته اي شام را به تو واگذارم (آگاه باش) من چيزي را كه ديروز از تو منع كردم امروز به تو نخواهم بخشيد و اما اينكه نوشته اي جنگ همه ي عرب را جز اندكي، به كام خود فروبرده بدان آن كسي كه بر حق بوده جايگاهش بهشت است و آن كسي كه به راه باطل (در كام جنگ فرورفته) در آتش است. [4] .

بهر حال آنچه مسلم است اين است كه معاويه با بهانه قرار دادن خونخواهي عثمان


توانست عوام فريبي كند و به محاربه خود با جانشين رسول خدا صلي الله عليه و آله رنگ ديني بدهد. و انشقاق و اختلاف جامعه اسلامي را رقم بزند. اين موضوع در مباحث زمينه هاي سياسي به طور مفصل مطرح خواهد شد. ان شاء الله.


ادعوهم لابائهم هو القسط عند الله. [5] .