معاويه با طراحي جنگ «جمل»، اولين جنگ داخلي در جهان اسلام، مشكلات

فراواني براي خلافت اسلامي ايجاد كرد. و با سردمداري و فرماندهي جنگ صفين علاوه بر تضعيف نيروهاي اسلام، هواداران علي عليه السلام را با فريب و بر نيزه كردن قرآن، به دو گروه مختلف تقسيم كرد و بدين وسيله زمينه جنگ نهروان را به وجود آورد.

بنابراين معاويه مسؤول ريخته شدن خون هزاران مسلمان است. او همچنين با تطميع جعده، دختر اشعث [1] ، توانست به حضرت امام حسين عليه السلام زهر بدهد، و به اين وسيله سبط اكبر پيغمبر خاتم صلي الله عليه و آله را به شهادت برساند. [2] .

در منطق معاويه، هدف وسيله را توجيه كرده، هر جنايتي را براي رسيدن به مقام دنيا و خلافت و استواري آنها انجام مي داد، به حدي كه كشتن مسلمانان براي او امري سهل و آسان شده بود.

من قتل نفسا بغير نفس او فساد في الارض فكانما قتل الناس جميعا. [3] .

[1] معاويه صد هزار درهم و قول ازدواج او با يزيد را به جعده داد و توانست او را فريب دهد. بعد از شهادت حضرت مجتبي عليه‏السلام پول را به او دادند لکن درباره ازدواج با يزيد گفته شد چون تو به همسر اول خودت خيانت کردي قابل اعتماد نيستي!.

[2] مروج الذهب، ج 3، ص 6؛ اثبات الهداة، ج 2، ص 565؛ تاريخ الخلفاء سيوطي، ص 192؛ ارشاد، شيخ مفيد، ترجمه ساعدي، ص 356.

[3] مائده (5)، آيه‏ي 32؛ هر کس، انساني را بدون ارتکاب قتل يا فساد در روي زمين بکشد، چنان است که گويي همه‏ي انسان‏ها را کشته است....